Muzeum Narodowe w Wikipedii - 600 fotografii i reprodukcji dzieł

Uroczyste zakończenie drugiej edycji projektu współpracy MNW i Wikipedii nastąpiło podczas konferencji naukowej „Muzeum Cyfrowe. Zbiory online, strategie cyfrowe, otwarte projekty”, która odbyła się w środę w siedzibie Muzeum.

Rezultatem współpracy jest blisko 600 fotografii i reprodukcji dzieł znajdujących się w zbiorach muzeum. Wśród nich są zarówno reprodukcje najwybitniejszych dzieł malarskich z polskich zbiorów, jak również zdjęcia i reprodukcje dokumentujące bezcenną kolekcję malowideł uratowanych przez polskich archeologów w Faras.

W Wikipedii znalazło się także prawie 100 długich, rozbudowanych i dobrze opracowanych artykułów na temat Galerii Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego, malarstwa pastelowego czy polskich artystów, których dzieła znajdują się w zbiorach MNW.

Hasła zostały napisane i przetłumaczone na wiele języków przez wolontariuszy Wikipedii, a nad ich poprawnością czuwali pracownicy muzeum.

Muzeum Narodowe w Warszawie od ponad 10 lat prowadzi intensywne prace nad digitalizacją jednej z największych kolekcji muzealnych w Polsce. W 2011 roku został uruchomiony katalog internetowy Cyfrowe MNW (www.cyfrowe.mnw.art.pl) w celu udostępniania zbiorów jak największej liczbie użytkowników.

W serwisie, wzbogacanym każdego tygodnia o nowe zabytki, można podziwiać obiekty, które na co dzień - z powodów wrażliwości materiału na uszkodzenia mechaniczne i braku powierzchni ekspozycyjnej - nie mogą być prezentowane publiczności. Wielkie repozytorium cyfrowe stanowi nieocenione źródło wiedzy. Wraz z rozwojem technologii Muzeum poszukuje nowych form dotarcia do widza, który coraz częściej porusza się w sferze cyfrowej. Jednym z narzędzi jest Wikipedia – społeczna encyklopedia o globalnym zasięgu.

"Współpraca ze Stowarzyszeniem Wikimedia Polska ma na celu jak najszersze otwarcie zbiorów dla publiczności. Bezpośrednią inspiracją do rozpoczęcia współpracy było - jak zaznacza Karolina Tabak, kierownik Działu Digitalizacji, koordynatorka projektu ze strony MNW - doświadczenie Rijskmuseum w Amsterdamie, które w trakcie trwającego niemal 10 lat remontu podjęło decyzję o otwarciu swoich zbiorów, czyli udostępnieniu wysokiej, jakości zdjęć zabytków w serwisie Wikimedia Commons. W ten sposób, mimo zamknięcia Muzeum, publiczność miała szansę oglądać muzealne zbiory".

Jak dodała Tabak "inną niezwykle cenną zaletą takiej współpracy jest tworzenie kontekstu dla prezentowanych dzieł". "Muzealny serwis Cyfrowe MNW jest katalogiem zbiorów. Wikipedia zaś umożliwia umieszczanie plików w szeregu artykułów, we wszystkich wersjach językowych encyklopedii" - dodała.

Muzeum Narodowe w Warszawie rozpoczęło we wrześniu 2015 roku udostępnianie najbardziej wartościowych dzieł sztuki polskiej, europejskiej i światowej w Wikimedia Commons – bibliotece mediów, z której pochodzą pliki ilustrujące artykuły Wikipedii. Materiały z Wikimedia Commons można legalnie pobierać i ponownie wykorzystywać w dowolnym celu, bowiem gromadzi ona tylko pliki na wolnych licencjach, bądź te będące w domenie publicznej, do których prawa autorskie wygasły (jak w przypadku dzieł z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie).

Jak dotąd, wśród udostępnionych blisko 600 zdjęć arcydzieł z kolekcji Muzeum, są "Bitwa pod Grunwaldem" Jana Matejki, czy "Babie lato" Józefa Chełmońskiego, a także bardzo ciekawe dzieła twórców nieco mniej znanych, jak "Plac Opery w Paryżu" Ludwika de Laveaux.

Każdy zabytek posiada opis opracowany przez pracowników Muzeum, zaczerpnięty ze strony Cyfrowego Muzeum Narodowego w Warszawie (www. cyfrowe.mnw.art.pl). Udostępnione przez MNW materiały są w łatwy sposób dostępne dla odbiorców na całym świecie i mogą być wykorzystywane do ilustrowania artykułów we wszystkich wersjach językowych Wikipedii.

Udostępnione przez muzeum pliki ilustrują nie tylko hasła dotyczące malarzy czy samych obrazów, ale stanowią także źródło ilustracyjne w artykułach na tematy często odległe: "Macierzyństwo" Stanisława Wyspiańskiego ilustruje na przykład hasło o karmieniu piersią we włoskim Wikisłowniku i Wikipedii w języku angielskim, a "Żydówka z pomarańczami" Aleksandra Gierymskiego jest wykorzystywana m.in. jako ilustracja w haśle o nazistowskiej grabieży dóbr kultury po indonezyjsku.

Jak poinformowano podczas konferencji, pliki udostępnione przez MNW ogląda każdego dnia od 100 do 150 tysięcy internautów, średnio ponad 3 miliony razy miesięcznie. Dzięki pracy kuratorów MNW, do Wikimedia Commons trafił wybór najciekawszych i najbardziej wartościowych z edukacyjnego punktu widzenia prac polskich twórców. Udostępniane reprodukcje stanowią przegląd historii polskiej i światowej sztuki. Są wśród nich portrety encyklopedycznych postaci historycznych, sceny z historii Polski, sceny mitologiczne, batalistyczne; portrety kobiet, pejzaże, widoki miast i autoportrety twórców.

Udostępnione przez MNW pliki zostały już wykorzystane w artykułach w wielu wersjach językowych Wikipedii, m.in. w: baskijskiej, białoruskiej, katalońskiej, czeskiej, niemieckiej, estońskiej, greckiej, angielskiej, hiszpańskiej, fińskiej, francuskiej, galicyjskiej, węgierskiej, islandzkiej, włoskiej, koreańskiej, holenderskiej, łotewskiej, norweskiej, rosyjskiej oraz w językach esperanto, ido i interlingua.

Od początku listopada z Muzeum Narodowym w Warszawie współpracuje wikipedystka Maria Drozdek, zatrudniona przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska na stanowisku Wikipedysty-rezydenta (ang. Wikipedian-in-Residence). Rezydent pełni rolę łącznika pomiędzy społecznością edytorów Wikipedii i pracownikami instytucji kultury; prowadzi szkolenia techniczne, pracuje z wolontariuszami przy tworzeniu nowych treści na podstawie materiałów instytucji, pomaga w udostępnianiu zbiorów w Wikipedii. Maria Drozdek jest pierwszą wikipedystką-rezydentką w Polsce - w Muzeum narodowym w Warszawie.

Od kwietnia 2016 r. realizowany jest projekt Faras w Wikipedii. Jego celem jest wzbogacenie encyklopedii o zagadnienia związane z Galerią Faras im. profesora Kazimierza Michałowskiego. Tematem projektu są wykopaliska w Faras i udział w nich polskich archeologów, poczynione tam odkrycia, w tym malowideł prezentowanych w MNW.

"Galeria Faras, będąca chlubą naszego Muzeum, malowidła i inne dzieła pochodzące z katedry w miejscowości Faras w dzisiejszym Sudanie do tej pory nie były w Wikipedii szeroko i wyczerpująco opisane. Ten projekt to zmienia - podkreśliła dr Aleksandra Sulikowska, kustosz Kolekcji Nubijskiej w MNW. - Dzięki niemu w powszechnym dostępie pojawiają się artykuły dotyczące Nubii, jej sztuki i archeologii oraz wielu innych spraw z tym związanych - dodała kustosz. Niezwykle ważne i cenne są szczególnie materiały ilustracyjne: zdjęcia zabytków, fotografie archiwalne z prac archeologicznych i z konserwacji prowadzonej w Muzeum Narodowym w Warszawie" - dodała kustosz.