„Aktorki. Spotkania” i „Wszystko jest lekko dziwne”. Dwadzieścia portretów wielkich dam polskiego kina i wywiad rzeka z jednym z naszych najwybitniejszych aktorów. „Zjawisko aktor jest wyjątkowe. Wyrazisty kolor na tle szarej masy”, mówi Łukasz Maciejewski, rozmawiając z Jerzym Radziwiłowiczem. Bohaterowie jego książek w istocie są wyjątkowi. Ale nie tylko dlatego że są aktorami, lecz także dlatego że są pięknymi ludźmi. A to cecha coraz rzadziej spotykana. Żyjemy w plastikowym świecie kreowanym przez tabloidowe serwisy internetowe i kolorowe czasopisma. Otacza nas kult celebrytów, a to, kto się z kim spotyka lub rozwodzi, wydaje się ważniejsze od artystycznych osiągnięć. W książkach Maciejewskiego tego nie znajdziecie – ich bohaterami są prawdziwe, a nie sztucznie wylansowane gwiazdy. Autor, doskonale państwu znany z łamów „Kultury”, nie szuka skandali, nie zmusza rozmówców, by odkrywali przed czytelnikami sekrety alkowy. Nakłania do zwierzeń, ale wie, gdzie leży granica prywatności. W przypadku „Aktorek” pokusa mogła być przecież silna. Nina Andrycz, Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Anna Dymna, Beata Tyszkiewicz, Anna Polony, Zofia Kucówna i wiele innych wspaniałych kobiet, które są bohaterkami tej książki, to wszak historia całego powojennego polskiego kina i teatru. Lektura „Aktorek” pozwala na przywołanie ich z zakamarków pamięci. Opowieści o gwiazdach dla każdego z czytelników mogą stać się prywatnym katalogiem filmowych wspomnień.
Niemal wszystkie bohaterki książki mają dystans do sławy i kariery. Nie obnoszą się ze swoimi sukcesami ani nie rozdrapują ran po artystycznych porażkach. Maciejewski cytuje wywiad, którego Ewa Wiśniewska udzieliła „Filmowi” w latach 60.: „Młoda aktorka, która wystąpiła w Polsce nawet w kilku filmach, nie może jeszcze mówić o sukcesie”. Te słowa powinny wziąć sobie do serca wszystkie gwiazdki, dla których szczytem marzeń jest okładka „Gali”. „Aktorki” to ciepłe, pełne empatii portrety uzupełnione obszernymi wypowiedziami, ale też wspomnieniami autora ze spotkań z nimi. Maciejewski dzieli się swoimi emocjami po to, byśmy mogli poczuć się wśród wielkich gwiazd polskiego kina jak wśród bliskich sobie osób. One zaś dzielą się z nami swoją siłą, doświadczeniem, ciekawością świata. Bowiem „Aktorki” są także piękną lekcją pokory i życiowej mądrości.
Podobną lekcją jest również książka „Wszystko jest lekko dziwne”, zapis kilkunastu rozmów Maciejewskiego z Jerzym Radziwiłowiczem. Rzecz właściwie bezcenna, bo wybitny aktor niechętnie odsłania się w rozmowach. „Pan mnie w ogóle nie zna ani ja nie znam pana. I dowie się pan tylko tyle, ile ja panu powiem, ile będę chciał panu powiedzieć”, mówi Radziwiłowicz. Na szczęście chciał powiedzieć dużo, nie tylko o swoich wspaniałych rolach, lecz także o doświadczeniach, o pracy nad tłumaczeniem dramatów, o swoich pasjach, poglądach na życie, politykę, świat. Jest rozmówcą piekielnie inteligentnym, a jednak nie ma w nim ani odrobiny poczucia wyższości. Jest bystrym obserwatorem i uważnym słuchaczem – dlatego „Wszystko jest lekko dziwne” jest właśnie fascynującą rozmową, a nie dziennikarskim odpytywaniem „na temat”. Radziwiłowicz równie pięknie, mądrze i dowcipnie opowiada o pracy z Andrzejem Wajdą, o przeczytanych książkach i kulinarnych fascynacjach, o założonym przez grupę przyjaciół Teatrze Narodowym w Kaniach – po szczegóły odsyłam do książki oraz na spotkanie promocyjne, które odbędzie się 19 listopada w warszawskim Teatrze Narodowym. „Kino i teatr to kraina czarów. Wracamy z tych podróży pogodzeni z losem, pełni euforii albo usposobieni nostalgicznie”, pisze Maciejewski we wstępie do „Aktorek”. Jego książki to doskonały wstęp do dalszych podróży – w krainie czarów na każdego z nas czeka wiele nieznanych miejsc do odkrycia.
Aktorki. Spotkania | Łukasz Maciejewski | Świat Książki 2012 | Recenzja: Jakub Demiańczuk | Ocena: 5 /6
