Troje katalońskich architektów - Carme Pigem, Rafael Aranda i Ramon Vilalta, czyli RCR Arquitectes - zostało tegorocznymi laureatami prestiżowej nagrody Pritzkera. Przyznano ją za harmonijne włączanie budowli w pejzaż i więź z lokalną historią.

Po raz pierwszy nagroda - porównywana z nagrodami Nobla - trafia do zespołu. Nowością jest także to, że zazwyczaj przyznawana za galerie, muzea, wielkie budowle użyteczności publicznej, tym razem przypadła mało znanej pracowni czynnej od lat głównie w rodzinnym rejonie jej członków w pobliżu Pirenejów. Ale ich prace zobaczyć można również w Belgii, Francji, a nawet w Dubaju.

"Harmonijnie i w poetycki sposób spełniają tradycyjne wymogi architektury pod względem fizycznego i przestrzennego piękna wraz z funkcjonalnością i wysokim poziomem rzemiosła, ale tym, co ich wyróżnia, jest specyficzne podejście, dzięki któremu powstają budowle i miejsca jednocześnie lokalne i uniwersalne" - uzasadniło w środę swój werdykt jury.

Wszystkie dzieła RCR silnie związane są konkretnym miejscem, z pejzażem "w sposób, który rodzi się ze zrozumienia historii, naturalnej topografii, zwyczajów i kultury, a także obserwacji światła, cienia, barw i pór roku" - wyjaśniają jurorzy. I wyliczają dalej: "usytuowanie budowli, dobór materiałów i geometria zawsze mają podkreślać naturalne uwarunkowania". Tak jak zostało to zrealizowane w winnicy Bell-LLoc (2007) w pobliżu Gerony.

Katalońscy architekci "zademonstrowali, że jednorodność materiału może nadać niewiarygodną siłę i prostotę budowli" - uważa przewodniczący jury australijski architekt Glenn Murcutt, znany z niezwykłej lekkości budynków, które zdają się ledwo dotykać ziemi. Według niego RCR "prezentują ponadczasowe dzieło, które odzwierciedla wielki szacunek dla historii".

Do innych znanych realizacji RCR należy m.in. nagrodzona wcześniej w konkursie "Miasto i pejzaż" kryta ażurowym dachem przestrzeń publiczna w miejsce wyburzonego teatru Lira w Ripoll nad rzeką Ter (Teatro La Lira de Ripoll, we współpracy z Joanem Puigcorbe, 2011) oraz Muzeum Pierre'a Soulages - współczesnego francuskiego malarza i grafika abstrakcjonisty - w Rodez w Oksytanii (2014).

"Projekty pracowni obejmują szerokie spektrum - od budowli publicznych i prywatnych po obiekty pełniące funkcje w kulturze i instytucje edukacyjne, a umiejętność intensywnego powiązania otoczenia każdego z miejsc świadczy o głębokiej uczciwości" - ocenił Tom Pritzker, prezes Fundacji Hyatt będącej fundatorem nagrody.

Nagroda Pritzkera przyznawana jest od 1979 roku. Jej materialna część to medal i 100 tys. dolarów.

Architekci z RCR Arquitectes pochodzą z Olot w Katalonii i tam działa ich pracownia, założona w 1988 r.

Monika Klimowska (PAP)