Europeum, oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, udostępniło zwiedzającym od wtorku nieznany obraz Hansa von Aachena – "Ukamienowanie św. Szczepana". Malowidło powstało końcem XVI w., a przechowywane było w krakowskim kościele św. Szczepana.

Nie wiadomo czy do Krakowa dzieło trafiło z Rzymu, czy już z Pragi. "Czy tej klasy dzieło sztuki miało szansę dotrzeć do krakowskiego kościoła? Parafię św. Szczepana w 1583 r. objęli jezuici, utrzymujący szczególnie intensywny kontakt z Rzymem. Mamy przekazy o wysyłaniu z Rzymu do Krakowa obrazów i dzieł złotnictwa. Nie byłoby więc niczym dziwnym, gdyby obraz działającego w tym czasie we Włoszech malarza trafił do krakowskiego kościoła jezuitów" – napisali kuratorzy Beata Frey-Stecowa i Jerzy Żmudziński.

Na obraz kilka lat temu przypadkowo zwrócili uwagę konserwatorzy podczas pracy w kościele. Znawcy sztuki przypisali dzieło Hansowi von Aachenowi, niemieckiemu malarzowi manieryście, pracującemu m.in. na dworze cesarza Rudolfa II.

Malowidło wciąż jest badane. Obraz – jak mówił we wtorek dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie (MNK) Andrzej Betlej – ma wszystkie cechy manieryzmu.

"Mamy do czynienia z dziełem wyjątkowym pod względem artystycznym, dziełem które ujawniło się w trakcie konserwacji. O znaczeniu tego typu pokazu w muzeum (…) świadczy fakt, iż jest to jeden z najważniejszych dyskutowanych nurtów (manieryzm) artystycznych" – powiedział dyrektor MNK.

Kuratorzy wystawy zgodnie zauważyli, że "z punktu widzenia naszej wiedzy o sztuce Krakowa pokaz ten (w Europeum) jest wydarzeniem sensacyjnym w pełnym tego słowa znaczeniu".

Obraz – podkreślili kuratorzy – wyróżnia się doskonałą techniką malarską, m.in. „fenomenalnym opanowaniem światłocienia i odważnym zestawieniem kolorystycznym głównych plam barwnych: niebieskiej, czerwonej i żółtej”.

Malowidło można oglądać w Europeum do 18 grudnia.

Hans von Aachen zanim na przełomie 1595 i 1596 r. osiadł na stałe w Pradze, przez wiele lat podróżował po Europie. Najdłużej przebywał we Włoszech, m.in. w Rzymie - po raz pierwszy przyjechał tam przed 1577 r., a potem w 1584 r.

We Włoszech von Aachen nie tylko uczył się od miejscowych artystów, ale też realizował własne dzieła, m.in. ok. 1584 r. namalował dla rzymskiego kościoła Il Gesu duży, niezachowany do dzisiaj ołtarzowy obraz z "Adoracja pasterzy". W tym czasie i w tym kręgu powstać mogło także krakowskie "Ukamienowanie św. Szczepana".

Pokazowi obrazu Hansa von Aachena w Europeum towarzyszą dwa dzieła autorstwa innego wybitnego malarza działającego w epoce manieryzmu w Pradze, Bartholomeusa Sprangera (1546–1611): "Vanitas" ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu oraz „Chrzest Chrystusa” z Muzeum Narodowego we Wrocławiu. W pokazie towarzyszy im kamea w jubilerskiej oprawie przedstawiająca protektora malarskiej szkoły praskiej, cesarza Rudolfa II, wykonana przez pracującego dla niego szlifierza, Ottavia Miseroniego.