Konflikt izraelsko-palestyński jest skomplikowany na wielu poziomach, nie tylko historycznym, politycznym i religijnym. Tym, którzy chcą go lepiej zrozumieć, polecamy kilka książek uznanych autorów i wybitnych reporterów. Na naszej liście znajdują się zarówno pozycje zagraniczne, które dziś cieszą się już mianem klasyki, ale też tegoroczna nowość. Książki o historii Izraela, codzienności w Strefie Gazy, murze dzielącym oba narody i samym konflikcie. W tym tytuły cenionego za wnikliwość i bezstronność Pawła Smoleńskiego.
Pokój z widokiem na wojnę
/>
Konstanty Gebert jest laureatem Nagrody im. Beaty Pawlak 2022 oraz Nagrody KLIO (Porozumienia Wydawców Książki Historycznej oraz Fundacji Historia i Kultura). Jego nowa książka „Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela” ukazała się w 75. rocznicę powstania państwa Izrael.
Sam autor pisze, że książka jest relacją o niemożliwościach.
"Jest próbą opowiedzenia, jak pomysł polityczny, zrodzony w Paryżu w głowie pewnego wiedeńskiego dziennikarza z Budapesztu, zaowocował, po upływie niemal dokładnie tylu lat, ile sobie jego twórca założył, jedyną spełnioną utopią polityczną XX wieku. Jak z pomysłu stał się ruchem, z ruchu – wspólnotą, a ze wspólnoty – państwem. Jak państwo to przetrwało, mimo że niemal wszyscy byli zgodni, że coś takiego się nigdy wydarzyć nie może; jak nieustannie zaskakuje i siebie samo, i świat. Na dobre i na złe. Chciałoby się, żeby to była historia radosna. Nie jest. Nie jest dlatego, że droga do spełnienia utopii wiodła nie tylko przez najciemniejszą z przepaści, w jakie kiedykolwiek stoczyła się ludzkość. Także przez cierpienie i krzywdę ludzi, których jedyną winą było to, że żyli w tym jedynym miejscu na ziemi, w którym utopia ta mogła się spełnić – ale dla nich w niej nie było miejsca. Jest to więc nieuchronnie książka o wojnie" – czytamy we wstępie.
Spotkajmy się w Strefie Gazy
/>
W swojej książce autorka odmalowuje intymny portret mieszkańców Gazy, szukając odpowiedzi na pytanie o to, co to dziś znaczy być Gazańczykiem. Będąc blisko swoich bohaterów, ukazuje ich radości, smutki, nadzieje i bolączki.
"Siła i wartość tej odważnej relacji leży w opisie mieszkańców Gazy i ich życia. [Waugh] przytacza słowa gazańskiej poetki Soumayi Susi, według której aby żyć w Gazie, trzeba stworzyć sobie własny tajemny świat. Książka ukazuje tajemny świat Waugh, zamieszkany przez ludzi, którzy żyją pod podwójną okupacją – Hamasu i Izraela – ale którzy mimo to są dumni ze swojej historii, odnajdują radość życia w swoich społecznościach… i chętnie wypoczywają na plaży" - napisał w recenzji „Sunday Times”.
Louisa B. Waugh jest laureatką nagrody Ondaatje, przyznawanej przez Królewskie Towarzystwo Literackie. Mieszkała i pracowała w Strefie Gazy od grudnia 2007 do kwietnia 2009 roku.
Obcy w domu
/>
Shehadeh to palestyński pisarz i prawnik, jeden z twórców organizacji Al-Hak (Prawda), która broni praw człowieka. Za swoją książkę „Palestyńskie wędrówki” autor otrzymał Nagrodę Orwella oraz nominację do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego.
W poruszającej książce „Obcy w domu” Shehadeh opisuje codzienne życie pod izraelską okupacją. Przywołuje także historie, które poznał za sprawą swojej pracy adwokata. Historie ludzi poddawanych torturom i przetrzymywanych w izraelskich więzieniach.
Tym, którzy polubią sposób opowieści Shehadeha polecamy także „Dziennik czasu okupacji”, książka stworzona z zapisków prowadzonych przez autora od grudnia 2009 do grudnia 2011 roku.
Izrael już nie frunie
/>
Wybitny reporter pisze o życiu osadników w strefie Gazy, likwidacji żydowskich osiedli, kibucu Beverly Hills na pustyni Negew, o rabinach, chasydach oraz Żydach z Polski, Maroka, Rumunii, Jemenu, Ukrainy i Etiopii. Portretuje konflikty, wiarę i odchodzenie od wiary oraz lęk i jego przełamywanie.
„Izrael już nie frunie” to jedna z wielu książek Smoleńskiego, pomagających zrozumieć nie tylko izraelsko-palestyński konflikt, ale też codzienność i problemy po obu stronach muru. Inne pozycje, które także warto znać, to: „Wieje szarkijja. Beduini z pustyni Negew”, „Oczy zasypane piaskiem”, „Balagan. Alfabet izraelski”, „Wnuki Jozuego”, „Arab strzela, Żyd się cieszy”.
Paweł Smoleński (1959—2023) od 1989 roku pracował jako dziennikarz „Gazety Wyborczej”, wcześniej był współpracownikiem pism drugiego obiegu. Za "Izrael już nie frunie otrzymał" w 2006 roku Nagrodę im. Beaty Pawlak. Jest także laureatem Nagrody im. Kurta Schorka, Nagrody Pojednania Polsko-Ukraińskiego, nagrody lwowskiego czasopisma „Ji” – najważniejszego ukraińskiego pisma kulturoznawczego, oraz Nagrody Premio Kapuściński przyznawanej przez Włoskie Towarzystwo Geograficzne, Festival della Letteratura di Viaggio oraz rodzinę Ryszarda Kapuścińskiego.