Subskrybuj nas na Youtube
Misteria Paschalia po raz 13. wprowadzą słuchaczy w atmosferę Wielkiego Tygodnia. Jak zwykle pomogą w tym najlepsi europejscy wykonawcy
Ambicją organizatorów krakowskiego festiwalu było przypomnienie, jak przeżywano ten czas przed wiekami. A w wieku XVII czy XVIII wykonań muzyki tego typu nie traktowano tylko jak oprawy ceremonii czy religijno-towarzyskiego wydarzenia z estetycznym bonusem. Nie tracąc tych funkcji, miała skłaniać do refleksji, a jeszcze bardziej do poddania się szczególnej atmosferze Wielkiego Tygodnia. Trzy z prezentowanych na tegorocznym festiwalu dzieł nadają się do tego szczególnie dobrze: medytacyjne „Membra Jesu Nostri” Dietricha Buxtehudego (w Krakowie zaśpiewa je ansambl Vox Luminis Lionela Meuniera), w swoim czasie bardzo śmiałe brzmieniowo, manierystyczne responsoria Gesualda (w wykonaniu Capelli Cracoviensis pod dyrekcją Jana Tomasza Adamusa) i „Siedem ostatnich słów naszego Zbawiciela na krzyżu” Josepha Haydna w pierwotnej, orkiestrowej wersji z 1786 roku (rok po prawykonaniu powstała wersja na kwartet smyczkowy, 10 lat później natomiast została przedstawiona publicznie wersja wokalna).
Siedem sonat na orkiestrę – wykonanych po raz pierwszy w podziemnej sali katedry w Kadyksie – miało skłaniać słuchaczy do zadumy nad kolejnymi przypisywanymi Jezusowi przez ewangelistów zdaniami w czasie męki. Powstało niezwykłe dzieło – mimo abstrakcyjnej przecież formy muzycznej, mimo braku tekstu do głębi religijne. Trudno znaleźć wśród kompozycji Haydna inny przykład takiego uduchowienia jak „Die sieben letzten Worte...”. W Krakowie zagra je znakomita orkiestra Le Concert des Nations pod dyrekcją Jordiego Savalla – częstego gościa festiwalu, w Polsce jednak znanego przede wszystkim z synkretycznych programów muzyki kręgu śródziemnomorskiego wykonywanych z zespołem Hesperion XXI.
Uznanych wielkich mistrzów wystąpi na festiwalu więcej. Rinaldo Alessandrini, szef zespołu Concerto Italiano, poprowadzi w Krakowie wykonanie mało znanego oratorium „Kain, czyli pierwsze zabójstwo” Alessandra Scarlattiego, kompozytora dojrzałego włoskiego baroku – już wirtuozowskiego, efektownego, niepopadającego jednak jeszcze w skrajności, wciąż traktującego tekst jako podstawę ekspresji, nie jako jej pretekst. Ten właśnie okres wydaje się szczególnie bliski włoskiemu kapelmistrzowi i klawesyniście.
Kolejny znakomity gość Misteriów – Fabio Biondi, oczywiście z zespołem Europa Galante – przywiezie do Krakowa zupełną nowość: Oratorium o św. Antonim. Gratka polega nie tylko na odkrywaniu nieznanego szerzej utworu. Najciekawsze jest to, że jego autor – Michele Falco – należał w swoich czasach (przełom wieków XVII i XVIII) do najpopularniejszych kompozytorów, ale jego dorobek w większości przepadł, a on sam został zupełnie zapomniany. Z przekazów wiemy, że wielką popularnością cieszyły się jego opery – był pionierem gatunku opera buffa. Jaka jest jego ocalała muzyka? Zapewne zupełnie inna w charakterze, skoro poświęcona została postaci św. Antoniego. Jedyne wyjście to zaufać Biondiemu, który przywrócił już europejskiemu życiu muzycznemu wiele zapomnianych utworów.
Zupełnie inaczej rzecz ma się z dziełem, które w festiwalowym programie wielkanocnym może zaskakiwać. Requiem Wolfganga Amadeusza Mozarta i – nie zapominajmy o tym, który dokończył przerwaną śmiercią Mozarta pracę – Franza Süssmayra ma w repertuarze chyba każda orkiestra świata, o chórach i solistach nawet nie wspominając. I zna je zapewne każdy, nie tylko melomani. To chyba najczęściej wykonywany na świecie „pełnowymiarowy” utwór muzyczny. W Krakowie wykona go orkiestra Les Musiciens du Lovre z Grenoble, Kameralny Chór Palau de la Música Catalana i soliści pod dyrekcją Marka Minkowskiego.
Tę edycję festiwalu zamknie w Niedzielę Wielkanocną wykonanie dzieła króla muzyki barokowej – Jerzego Fryderyka Haendla. Oratorium „Baltazar” usłyszymy dzięki orkiestrze Accademia Bizantina, którą dyryguje Ottavio Dantone, solistom i – co szczególnie cieszy – chórowi Apelli Cracoviensis.
Festiwalowe koncerty odbywają się przez cały Wielki Tydzień w Filharmonii im. Karola Szymanowskiego, kaplicy św. Kingi w Kopalni Soli w Wieliczce, Centrum Kongresowym ICE i kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Krakowie. Większość koncertów będzie transmitowana w radiowej Dwójce (na początek poniedziałkowe „Siedem ostatnich słów...”), część także nagrywana.
Misteria Paschalia | Kraków, 21–27 marca | MisteriaPaschalia.com