Kompozycja "Hommage a Maria Jarema – Kraków Jaremiance" poświęcona jednej z najwybitniejszych polskich artystek XX wieku stanęła przed Galerią Bunkier Sztuki w Krakowie. W czwartek pomnik autorstwa Krzysztofa M. Bednarskiego został oficjalnie odsłonięty.
"Maria Jarema myślała rzeźbą, przede wszystkim również myślała rzeźbą w swoich kompozycjach. A tutaj mamy coś niezwykłego, co w pewnym sensie jest bardzo pozytywnym zwieńczeniem tendencji postmodernistycznych, mianowicie współczesny artysta – moim zdaniem najwybitniejszy rzeźbiarz polski – napisał rzeźbę własną na bazie tego, co było esencją kształtów zawartych w twórczości Marii Jaremy. Rzadko się zdarza, że powstaje dzieło, które jest połączeniem dwóch talentów, dwóch spojrzeń na rzeźbę" - podkreśliła podczas uroczystego odsłonięcia pomnika Maria Anna Potocka, dyrektor Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki.
Zaproponowana przez rzeźbiarza forma inspirowana jest twórczością graficzną i malarską Jaremianki, stanowi także nawiązanie do jej ostatniego dzieła pt. Figura.
"Jest tu przełożenie grafiki, malarstwa, które jest bardzo przestrzenne, przenikanie się tych planów, tak jak tutaj - kamienie się wzajemnie przenikają. Wydaje się, że one są przezroczyste, jedna [figura] dopełnia się w drugiej" - opowiedział o swoim dziele PAP Krzysztof M. Bednarski. "Jest tu cofnięcie się w czasie do stylistyki, której używała Jaremianka. Połączenie figury z abstrakcją. Bo jednak jest czytelna ta figura, a jednocześnie można zobaczyć tam także abstrakcję" - dodał.
Artysta zaprojektował rzeźbę z myślą o miejscu, w którym się znajdzie. "Byłem świadomy, w jaki sposób muszę nawiązać do tej architektury, stąd ta stylizacja na koniec lat 50." - podkreślił.
Maria Anna Potocka dodała natomiast, że odsłonięcie rzeźby jest "zapowiedzią odrodzenia Bunkra Sztuki". W tej chwili budynek galerii przechodzi gruntowny remont, który ma się zakończyć w 2023 roku. "W przyszłym roku zobaczycie państwo, jak to wybitne dzieło wygląda na tle wyremontowanego budynku" - mówiła do zgromadzonych na Plantach dyrektor Bunkra Sztuki.
Rzeźbiarka, określana mianem artystki "rewolucji abstrakcyjnej", liderki, inspiratorki, spajała ze sobą kilka pokoleń krakowskiej bohemy artystycznej. Życiorys Marii Jaremy jest ściśle powiązany z historią Krakowa, w tym z doświadczeniem życia w okupowanym Krakowie, którego reminiscencje znajdują się w jej twórczości. Jak podkreśla Bunkier Sztuki, ustawienie przed Galerią Sztuki Współczesnej upamiętniającego ją pomnika wpisuje się w misję instytucji, która "od dekad służy prezentacji najciekawszych artystów i najważniejszych zjawisk krakowskiej sceny artystycznej". Pomnik jest także - zaznacza instytucja - wyrazem świadomie konstruowanej polityki historycznej, w której wybór uhonorowanej postaci następuje zarówno ze względu na jej dorobek, jak i biografię.
Maria Jarema (1908–1958) była jedną z najbarwniejszych postaci okresu międzywojennego i wiodącą osobowością powojennej sceny artystycznej Krakowa. Wystawiała swoje prace w zagranicznych galeriach, czego zwieńczeniem były udział w weneckim Biennale i zdobyta tam Nagroda im. Francesco Nullo.
Galeria Bunkier Sztuki została beneficjentem programu "Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2022" prowadzonego przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Projekt jest dofinansowany z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a wkład własny instytucja otrzymała od swojego organizatora, Gminy Miejskiej Kraków.(PAP)
autorka: Julia Kalęba
juka/ dki/