Subskrybuj nas na Youtube
W trakcie uroczystości Sellin przypomniał, że liczący ok. 700 lat zamek należał do sztumskiego samorządu, ale ten "nie miał dobrego pomysłu na jego zagospodarowanie". Dodał, że na sztumskim zamku istniało kiedyś muzeum etnograficzne, ale zakończyło ono swoją działalność w latach 80. „Od tego czasu dobrego pomysłu na zamek w Sztumie nie było” – dodał.
„Kiedy się dowiedziałem, że istnieje taka możliwość, by zamek przekazać uchwałą Rady Miasta na rzecz kultury narodowej, szybko podjąłem decyzję, że zamek w Sztumie powinien być drugą – po Kwidzynie, filią Muzeum Zamkowego w Malborku” – powiedział też dziennikarzom Sellin.
Dodał, że w ten sposób powstanie „naturalna trasa”, na której ulokowane będą trzy zamki krzyżackie: Malbork, Sztum i Kwidzyn. „Sztum leży w połowie drogi mniej więcej między Malborkiem a Kwidzynem” – zaznaczył Sellin.
Poinformował, że rocznie na utrzymanie sztumskiego obiektu resort kultury ma przekazywać około 800 tys. zł. Wyjaśnił, że w początkowej fazie gospodarze zamku mogą liczyć na wyższą dotację. „W pierwszym etapie funkcjonowania zamku konieczne będzie przeprowadzenie prac zabezpieczających i konserwatorskich połączonych z badaniami w obiektach wpisanych do rejestru zabytków. Dokończone zostaną prowadzone wcześniej pracę archeologiczne (…) pozwalające na zlokalizowanie wszystkich reliktów pierwotnego założenia zamkowego” – mówił podczas uroczystości wiceminister.
Wyjaśnił, że główna linia działalności ulokowanego na zamku muzeum związana będzie z ziemią sztumską i Powiślem od czasów średniowiecza do współczesności. Dodał, że przyszła ekspozycja ma pokazać historię zamku, ale znajdzie się też na niej opowieść o plebiscycie 1920 roku, działalności Polaków na terenie Powiśla, działaniach opozycji antykomunistycznej i niepodległościowej na Powiślu po 1945 roku, obudowie polskiej administracji po II wojnie światowej, a także o współczesnych dziejach tego regionu.
W uroczystości, której towarzyszyła też inscenizacja historyczna, udział wzięło kilkuset mieszkańców Sztumu. Sellin zaapelował do nich o przekazywanie związanych z miastem i regionem pamiątek, które mogłyby posłużyć do stworzenia muzealnej ekspozycji. „Już w tym roku zostanie ogłoszona zbiórka” – poinformował zaznaczając, że pracownicy sztumskiego muzeum zajmują się także „zbieraniem wspomnień i relacji mieszkańców”.
Sellin dodał też, że sztumskie muzeum będzie „uczestniczyło w życiu miasta i regionu, współpracując przy tym z lokalnymi stowarzyszeniami i organizacjami”. Wiceminister podziękował władzom Sztumu za przekazanie zamku na filię Muzeum Zamkowego w Malborku. Także burmistrz miasta Leszek Tabor podziękował wiceministrowi za przejęcie zabytkowego obiektu. „Jesteśmy świadkami, uczestnikami historycznego wydarzenia” – podkreślił.
Z kolei dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku powiedział PAP, że prace archeologiczne i inne działania przystosowujące sztumski zamek do funkcji muzealnych, potrwają około dwóch lat. „Mamy nadzieję, że część z tych ponad pół miliona osób, które przyjeżdżają do Malborka, zajedzie do Sztumu” – zaznaczył Trupinda.
Zamek krzyżacki w Sztumie został wzniesiony na przełomie lat 20. i 30 XIV wieku w miejscu - zdobytego przez wojska zakonu - pruskiego grodu. Położony na południe od Malborka - siedziby wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego, miał pełnić funkcję strażnicy zabezpieczającej malborką warownię. Służył też jako rezydencja wielkich mistrzów krzyżackich na czas polowań i innych wypraw.
Sztumski zamek został zbudowany na planie nieregularnego pięcioboku. Wzniesiono go z cegieł na kamiennych fundamentach i wysokiej kamiennej podmurówce. Budowla była wielokrotnie niszczona m.in. w XV wieku, w czasie wojen polsko-krzyżackich a także wojen szwedzkich w XVII wieku. Do dziś zachowały się dwa skrzydła przebudowane w XIX wieku, baszta więzienna, brama i mury obwodowe.
Władze miasta Sztum wielokrotnie próbowały znaleźć nowy sposób zagospodarowania położonego pomiędzy dwoma jeziorami zamku. W obiekcie działał przez jakiś czas ośrodek kultury, ale samorząd nie miał funduszy na renowację zabytku.
Zamek w Sztumie będzie drugim oddziałem Muzeum Zamkowego w Malborku. Pierwszy z nich to – ulokowany także na Powiślu, zamek krzyżacki w Kwidzynie.