Subskrybuj nas na Youtube
Jury uznało, że połączenie wybitnych walorów artystycznych jego twórczości oraz bezkompromisowej postawy moralnej, zaangażowania po stronie krzywdzonych, jest doskonałym wcieleniem postawy najbliższej Zbigniewowi Herbertowi, autorowi słynnych słów „Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze / ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych”.
„Jestem zaszczycony wyróżnieniem, przyjmuję je świadomy, iż wiąże się ono z nazwiskiem odważnego człowieka, znakomitego poety oraz eseisty. Mam nadzieję, że potrafię stanąć na wysokości przykładu, jaki Herbert daje swoim życiem oraz twórczością także dziś, w mrocznych czasach gniewu i chaosu. Jestem dumny, że mogę zaliczyć się do grona tych, którzy wierzą, że w każdym z nas jest cząstka walcząca o coś więcej niż tylko przetrwanie, że poświadczamy naszą godność budując – jakby to powiedział sam Herbert – »tablice wartości«” – dziękował za wybór laureat.
/>
Urodzony w roku 1939, Breytenbach jest poetą, prozaikiem, eseistą, autorem sztuk teatralnych oraz malarzem, obok J. M. Coetzee’go najbardziej znanym twórcą wywodzącym się z Republiki Południowej Afryki. Opublikował około pięćdziesięciu książek.
W latach 60., mieszkając we Francji, zaangażował się w ruch skierowany przeciwko apartheidowi w RPA. W roku 1975 przyjechał do tego kraju posługując się fałszywym paszportem, mając zamiar pomagać w organizacji związków zawodowych wśród czarnoskórej ludności. Został aresztowany, oskarżony o działalność terrorystyczną, skazany na dziewięć lat więzienia. Dzięki międzynarodowym protestom zwolniono go po siedmiu latach, wyjechał wtedy do Francji i przyjął francuskie obywatelstwo. Od tego czasu został laureatem wielu nagród literackich, wykładał m.in. na New York University, wystawiał obrazy w galeriach na całym świecie. Obecnie mieszka częściowo we Francji, częściowo w Republice Południowej Afryki.
Pierwszą książką poetycką Breytena Breytenbacha w języku polskim był tom „Cały czas” (1980). W 2016 roku Breytenbach brał udział w Festiwalu im. Czesława Miłosza, z tej okazji wydano zbiór „Refren podróżny. Wiersze wybrane”.
„Mój mąż zawsze podkreślał, że o formacie pisarza świadczy nie tylko jego talent, ale również, a może nawet przede wszystkim, charakter, moralna postawa. Jednemu ze swych młodszych kolegów dał nawet radę: »nigdy nie zabłądzisz, jeśli będziesz z tymi, których biją, i z tymi, których mniej«. Cieszę się, że w tym roku Jury wybrało twórcę, który połączył wybitny talent z tak bezkompromisową postawą, opowiedzeniem się po stronie krzywdzonych” – powiedziała Katarzyna Herbert, wdowa po poecie i założycielka Fundacji jego imienia.
Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta to wyróżnienie na polu literatury światowej – przede wszystkim w dziedzinie poezji. Przyznawana jest od 2013 roku za wybitne dokonania artystyczne i intelektualne, nawiązujące do idei, które przyświecały twórczości Zbigniewa Herberta.
Laureata Nagrody wskazało międzynarodowe jury, w skład którego weszli poeci, eseiści, tłumacze i wydawcy: Jurij Andruchowycz (Ukraina), Edward Hirsch (USA), Michael Krüger (Niemcy), Jarosław Mikołajewski (Polska) oraz Mercedes Monmany (Hiszpania).
„Breytenbach jest wybitnym poetą i wybitnym człowiekiem. Cechą jego wierszy i poematów jest moralne napięcie, rozległość i dynamika wyobraźni. Cechą jego człowieczeństwa – nakaz bycia po stronie słabszych, niezgoda na przemoc, dyskryminację. Wartość ludzka przyniosła mu podziw i siedem lat więzienia. Wartość poetycka przynosi mu dzisiaj Nagrodę im. Zbigniewa Herberta” – uzasadniał wybór Jarosław Mikołajewski.
„Breytenbach jest najbardziej utalentowanym i twórczym poetą białej Afryki. Jego książki podróżnicze poświęcone Afryce Południowej czasów po apartheidzie ukazują nadal nierozwiązane problemy: konflikt mentalności, jaki trwa między zamieszkującymi ją społecznościami” – podkreślał Michael Krüger, zaś Jurij Andruchowycz dopowiadał: „nagradzamy przedstawiciela języka afrikaans - języka, któremu grozi dziś zniknięcie z powierzchni ziemi. Breytenbach przedłuża jego istnienie tworząc poezję, czyniąc ją niejako cząstką ruchu oporu”.
Uroczystość wręczenia Nagrody laureatowi odbędzie się 25 maja 2017 w Warszawie.
Partnerem strategicznym Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta 2017 jest Fundacja PZU. Partnerami Fundacji im. Zbigniewa Herberta są: Instytut Adama Mickiewicza, Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie oraz Biblioteka Narodowa. Patronami medialnymi są: Polskie Radio i TVP Kultura.