Krakowska Cricoteka przypomina dzieła Tadeusza Kantora, które w 1979 r. były eksponowane w Palazzo delle Esposizioni w Rzymie; równolegle z pracami Witkacego. Prace polskich awangardzistów cieszyły się tam wówczas ogromnym zainteresowaniem.

Ok. 30 spośród 60 prezentowanych w Rzymie prac Kantora (przede wszystkim obrazów i ambalaży) wypełnia salę wystaw czasowych Cricoteki. Z kolei w sali teatralnej wyeksponowano malarstwo współtwórców teatru Cricot 2, których Kantor określał mianem attori pittori (wł. aktorzy malarze). W gronie tym znaleźli się: Maria Jarema, Maria Stangret-Kantor, Zbigniew Gostomski, Kazimierz Mikulski, Andrzej Wełmiński i Roman Siwulak.

"Kantor niezwykle cenił tych artystów. Był przekonany, że poszerzają pejzaż awangardy polskiej" – powiedziała kuratorka ekspozycji Małgorzata Paluch-Cybulska.

Wystawę "Biel kolorem śniegu. Tadeusz Kantor i Artyści z kręgu Cricot 2. Rzym 1979" Cricoteka zorganizowała w ramach obchodów 100-lecia awangardy w Polsce. Przedstawiciele Cricoteki podkreślają, że autorzy rzymskiej wystawy wpisali Kantora i artystów z kręgu Cricot 2 w poczet najistotniejszych polskich awangardzistów.

Kantor uważał, że w jego twórczości to ambalaże najlepiej reprezentują awangardę, a konkretnie postmodernistyczne marginesy awangardy. Ambalaże determinowały twórczość artysty, począwszy od poł. lat 60. Ekspozycja pokazuje kolejne stadia ambalaży.

W pierwszych pracach artysta dokleja do płócien papierowe torby, koperty, później parasole i elementy garderoby. Następnie tworzy ambalaże konceptualne - opakowania skrywające ludzkie figury; ambalaże niefiguratywne i takie, które wykorzystują typowe dla Kantora motywy (np. przedmioty wyrzucone poza płótno). Powstają także obiekty będące skrzętnym opakowaniem dla prywatności twórcy: przeszłości miłości, pamięci o najbliższych. Ich zapakowanie – według artysty – uchroni je przed wszystkim zewnętrznym, także przed śmiercią.

„Malując progi” – wspomnienia Marii Stangret-Kantor

Zobacz również

Oprócz dzieł Kantora i artystów związanych z Cricot 2 w tym samym czasie w pałacu w Rzymie można było podziwiać awangardowe prace Stanisława Ignacego Witkiewicza, przygotowane przez Ryszarda Stanisławskiego i Muzeum Sztuki w Łodzi. Konstanty Węgrzyn, który był komisarzem wystawy w Rzymie, wspominał, że prace polskich artystów cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. "To była wówczas najważniejsza i największa wystawa polska" – ocenił wystawę Kantora, artystów Cricot 2 i Witkiewicza.

Rzymskiej wystawie towarzyszył ponad 40-minutowy spektakl "Gdzie są niegdysiejsze śniegi", wystawiany dwa razy dziennie przez ok. półtora miesiąca. Filmowy zapis tego widowiska również znalazł się na wystawie w Cricotece.

Inspiracją do przygotowania wystawy było dla Cricoteki odkrycie nieznanej dokumentacji rysunkowej planów "rzymskiej" wystawy. Rysunki te zachowały się w archiwum Achille Perillego i również są pokazywane w Cricotece.

Kantor i Perilli – urodzony w Rzymie malarz, rysownik, twórca teatralny, wydawca, badacz awangardy – poznali się w 1968 r. na jugosłowiańskiej wyspie Korcula podczas pleneru poświęconego mozaice. Połączyła ich intelektualna zażyłość, która przerodziła się w długotrwałą przyjaźń. Perilli stał się promotorem twórczości Kantora we Włoszech; objął też – wraz z Konstantym Węgrzynem – stanowisko komisarza wystawy w 1979 r.

Jesienią tego roku w Cricotece odbędzie się także indywidualna wystawa prac Achille Perillego, na której zostanie zaprezentowany dorobek twórczy włoskiego artysty.

Do prezentacji w sali wystaw czasowych i w sali teatralnej nawiązuje prezentacja we foyer Cricoteki oraz w Galerii-Pracowni Tadeusza Kantora przy ul. Siennej. W tych miejscach można zapoznać się z dokumentacją działań artysty i jego teatru.

Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka zorganizował wystawę dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ekspozycja czynna będzie do 11 czerwca.