Jan Karski Humanitarian Awards przyznawane są osobom demonstrującym społeczną odwagę w obliczu nasilającej się presji, inercji biurokratycznej, bezprawia czy zobojętnienia i spieszącym z pomocą tym, którzy padają ofiarą prześladowań, np. przemocy fizycznej bądź dyskryminacji na tle kulturowym.
Jak powiedział PAP w poniedziałek wieczorem podczas uroczystości w konsulacie generalnym RP w Nowym Jorku polski współprzewodniczący komitetu Zygmunt Staszewski, jego instytucja dąży do wzmocnienia współpracy między środowiskami polskimi i żydowskimi. W obydwu wciąż żyją ludzie pamiętający fakty, co jest tym bardziej ważne, że nie wygasła tendencja do antypolonizmu i przedstawiania Polaków jako współwinnych Holokaustu.
Staszewski przypomniał, że biskup pomocniczy Brooklynu Witold Mroziewski wyróżnił się m.in. działaniem na rzecz współpracy Kościoła katolickiego z organizacjami żydowskimi.
Rita Cosby, córka byłego powstańca warszawskiego Ryszarda Kossobudzkiego, autorka książki "Cichy bohater: tajemnice przeszłości mojego ojca", przygotowywała programy radiowe o stosunkach polsko-żydowskich.
Filantrop, więzień częstochowskiego getta, ocalały z Holokaustu Zygmunt Rolat należy do największych fundatorów Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie; planuje postawić pomnik dla uczczenia Polaków ratujących Żydów w czasie wojny.
Komitet nagrodził też pośmiertnie rodzinę Józefa i Wiktorii Ulmów - za ukrywanie Żydów we wsi Markowa; Niemcy zamordowali ich w roku 1944 wraz z sześciorgiem dzieci.
Wyróżnienie odebrali przybyli z Polski producenci zaprezentowanego podczas uroczystości filmu dokumentalnego "Świat Józefa" o rodzinie Ulmów, Rafał i Julita Wieczyńscy, dyrektor Muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej Mateusz Szpytma oraz współzałożyciel tej placówki Bogdan Romaniuk.
"Gratulujemy i honorujemy ludzi, którzy działają w duchu Jana Karskiego, promując polsko-żydowską przyjaźń, pokój i zrozumienie" – powiedział PAP żydowski współprzewodniczący komitetu Jeff Gottlieb. Jak dodał, jest to właśnie także zasługą laureatów nagrody Karskiego.
Jan Karski, emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, w czasie okupacji informował zachodnich przywódców, w tym prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, o zbrodniach na narodzie żydowskim. O jego misji uczestnicy spotkania mogli się także dowiedzieć z odczytanej w konsulacie pracy, którą napisał w szkole średniej, obecnie student, Jakub Juszczyk.
Konsul generalna Urszula Gacek zaznaczyła w swym wystąpieniu, że prof. Karski i jego bohaterskie czyny zyskują dopiero od niedawna uznanie na międzynarodowej arenie. Stało się to możliwe dzięki wspólnym wysiłkom rządu polskiego, konsulatu generalnego w Nowym Jorku oraz takich organizacji jak Polsko-Żydowski Komitet Dialogu czy Jan Karski Educational Foundation.
"Chcielibyśmy, by jego bohaterstwo postrzegano jako jeszcze jeden przykład z wielu odważnych czynów obywateli polskich niosących pomoc Żydom podczas niemiecko-nazistowskiej brutalnej okupacji naszego kraju. Pragniemy, by prawdziwa historia jego życia stała się przeciwwagą dla wielu nieprawdziwych i szkodliwych wypowiedzi o rzekomym udziale i powszechnej pomocy Polaków w Holokauście" – powiedziała konsul.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)