Przedstawiamy kolejny bardzo duży program, który pozwoli przywrócić zabytkom ich dawny blask; może to być nawet ponad 10 tys. inwestycji w zabytki w całej Polsce - poinformował w środę premier Mateusz Morawiecki. Wicepremier Piotr Gliński przekazał, że na Rządowy Program Odbudowy Zabytków przeznaczono 3 mld zł.
Szef polskiego rządu Mateusz Morawiecki wraz z wicepremierem, ministrem kultury i dziedzictwa narodowego Piotrem Glińskim podczas wizyty w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku poinformowali o szczegółach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków.
"Dziś razem z premierem Piotrem Gliński mamy ogromną radość przedstawić kolejny bardzo duży i ważny program odbudowy pamięci po polskich zabytkach, które z kolei mają przywrócić ten dawny blask. Często są one dumą lokalnych społeczności, często mogą być magnesem przyciągającym turystów" - mówił premier.
Zwrócił uwagę na znaczącą liczbę zabytków, które popadają w ruinę. "Praca przy zabytkach nie tylko spaja przeszłość z teraźniejszością i z przyszłością, praca przy zabytkach, to także inwestycja w gospodarkę lokalną. Wyobraźmy sobie, że to mogą być kolejne tysiące, a jak niektórzy liczą, nawet ponad 10 tysięcy inwestycji w zabytki w całej Polsce. W budynki użyteczności publicznej takie jak szkoły, żłobki, przedszkola, domy kultury, remizy. Niektóre z nich są już dzisiaj zabytkami i niszczeją" - mówił premier.
Szef rządu wskazał, że program "ma na celu odbudowę blasku budynków w całej Polsce, w Polsce lokalnej". "Można będzie wypełnić aplikację Polski Ład. Chcemy to realizować przez samorządy. Inwestycja będzie finansowana z budżetu państwa do 98 procent. A więc wkłada własny 2 procent lub niewiele więcej. W trzech kategoriach: do 150 tysięcy jeden wniosek, 500 tysięcy drugi wniosek i 3,5 miliona złotych trzeci wniosek" - powiedział.
Jak mówił premier, "ten program pozwali nam ujrzeć piękno Polski w każdym jej zakątku". "Jest kwintesencją tego, w co wierzymy i co robimy - łączenie i szacunek dla tradycji, kultury i historii. Ale także inwestycja w teraźniejszość, w miejsca pracy i spojrzenie w przyszłość, przekazanie przyszłym pokoleniom tego, jaką wartość niesie w sobie Polska, jaką wartość niesie w sobie polska historia. To, jak my ją zmieniamy, jak razem ją zmieniamy, jak ona pięknieje w naszych oczach, bo wierzymy w to, że taka piękna, dobra Polska jest możliwa i ją chcemy przekazać przyszłym pokoleniom" - dodał.
Wicepremier Gliński podkreślił, że "zabytki mówią o naszej tożsamości, mają bardzo duże znaczenie ekonomiczne". "Ale chyba to, co najważniejsze, to, że zabytki i kultura wpływają na nasze myślenie, na nasze wartości, na aspiracje, na to, że jako społeczeństwo, jako wspólnota stajemy się bardziej dojrzali, stajemy się piękną wspólnotą" - wskazał.
Podziękował premierowi oraz swojemu środowisku, że "taką decyzję, w tych trudnych czasach podjęli - 3 mld zł na kulturę w ciągu trzech lat". "To będzie proces realizacji wniosków przez samorządy. To rewolucyjna, piękna i bardzo odpowiedzialna decyzja" - ocenił.
Wskazał, że to jest "drugi etap poważnych zmian w polskiej kulturze". Przypomniał, że w ciągu ostatnich siedmiu lat udało się zwiększyć nakłady na kulturę do ponad 1 proc. budżetu państwa, a nakłady na zabytki zostały zwiększone niemal trzykrotnie.
"Realizowany przez MKiDN program ochrony zabytków został zwiększony z 80 milionów w 2016 r. do 221 milionów złotych w roku obecnym. Będzie to kontynuowane" - zapewnił minister Gliński.
Wicepremier dodał, że łącznie w ciągu siedmiu lat zrealizowano cztery tysiące projektów. "Potrzeby są tak ogromne, że musieliśmy podjąć decyzję o zwiększeniu wydatków" - dodał wicepremier.
Przekazał, że na renowację należącego do marszałka Piłsudskiego Dworku "Milusin" zainwestowano już trzy miliony złotych.
Jak mówił, "dzisiaj wchodzimy w kolejny etap odważnego rozwoju kultury dla nas wszystkich, dla naszej tożsamości, dla wzmocnienia naszej wspólnoty dla piękna Polski".
"Potrzeby są olbrzymie i dlatego program, który dzisiaj ogłaszamy, jest programem wychodzącym naprzeciw tych potrzeb. On jest jakby oczywisty, z uwagi na to, że musimy wesprzeć nasze samorządy, instytucje, także wiele innych podmiotów, które nie dają sobie rady z tymi zabytkami" - powiedział.
"I tak, jak mówił pan premier, zabytki to nie tylko takie obcowanie wspaniałe z estetyką otoczenia, ale także rozwój i to ten rozwój krótko- i średniookresowy gospodarczy, ale przede wszystkim rozwój kulturowy, świadomościowy, aspiracyjny" - podkreślił Gliński.
Wicepremier zwrócił uwagę, że dzięki zabytkom "jest także silniejszy duch w narodzie i zespołach sportowych".
W wykazie prac legislacyjnych rządu napisano, że ostatecznymi beneficjentami środków w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków "mogą być zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak również inne podmioty, które otrzymają od jednostek samorządu terytorialnego dotacje na renowację i odbudowę obiektów zabytkowych".
"Program wesprze samorządy w poprawieniu stanu, odbudowie i remontach obiektów zabytkowych przyczyniając się tym samym do poprawy ich stanu i uchroni przed degradacją i niszczeniem. Realizacja tych działań przyczyni się natomiast do przeciwdziałania skutkom społeczno-gospodarczym COVID-19. Program jest finansowany ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19" - podano.
Poinformowano, że wnioski o dofinansowanie składane będą elektronicznie do Banku Gospodarstwa Krajowego w przeznaczonej do tego aplikacji w trakcie trwania naboru. Po zakończeniu naboru wnioski udostępnione będą Komisji ds. Wsparcia Programu w celu wypracowania rekomendacji dla premiera. Po ostatecznej akceptacji Prezesa Rady Ministrów Bank Gospodarstwa Krajowego udostępni w aplikacji promesy wstępne na te inwestycje, które zostały objęte dofinansowaniem.
Na Twitterze Kancelarii Premiera przekazano, że "wnioskodawca może złożyć maksymalnie 10 wniosków". "Każdy z wniosków może zostać złożony w jednej z trzech kategorii: do 150 tys. zł, do 500 tys. zł, do 3,5 mln zł" - dodano.
W wykazie prac legislacyjnych rządu podano także, że program "dopuszcza finansowanie obiektów posiadających wpis do ewidencji lub rejestru zabytków i będących w posiadaniu jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjnej podległej jednostce samorządu terytorialnego". (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska, Maciej Replewicz, Grzegorz Janikowski, Mateusz Mikowski
ksi/ mr/ gj/ mm/ dki/