Światowy Dzień Uchodźcy w stołecznym Teatrze Powszechnym [PROGRAM]

Od kilku lat obchodzimy ten dzień w specjalny sposób, organizując liczne wydarzenia artystyczne i społeczne oraz przekazując wielu instytucjom publicznym (teatrom, muzeom, uniwersytetom, związkom wyznaniowym) międzynarodową flagę uchodźców, zaprojektowaną przez artystkę syryjskiego pochodzenia, Yarę Said. Pomarańczowa flaga z czarnym paskiem, nawiązująca do kamizelki ratunkowej i losu tysięcy ludzi przemierzających morze w drodze ucieczki przed wojną, głodem i represjami politycznymi, od dłuższego czasu jest uniwersalnym symbolem szacunku dla migrantów, uznania ich podmiotowości i walki o prawa człowieka.

Zamieszki w Stanach Zjednoczonych, których bezpośrednimi przyczynami były zabójstwo George’a Floyda i liczne akty brutalności policji, pokazują skalę problemu ksenofobii. Uwewnętrzniona wrogość wobec osób o innym pochodzeniu etnicznym nie maleje wraz z rozwojem cywilizacyjnym, czasem wręcz przeciwnie – często ukrywana, spychana na margines, w obliczu kryzysu społecznego czy klęski żywiołowej (np. epidemii) powraca do życia publicznego ze zdwojoną siłą, niszczy wspólnotę i dzieli społeczeństwa na obywateli pierwszej i drugiej kategorii, a wtedy już tylko krok do realnej przemocy wobec słabszych i wykluczonych.

Najlepszym lekarstwem jest praca u podstaw – długofalowe działania edukacyjne i wspólnototwórcze oferowane przez szkoły i instytucje kultury oraz organizacje pozarządowe. To właśnie na instytucjach spoczywa dziś ogromna odpowiedzialność za kreowanie debaty publicznej – czas epidemii, cynicznego wzmacniania podziałów i zarządzania strachem, wymaga aktywności ludzi kultury, nie ukrywania się w wieży z kości słoniowej i uprawiania sztuki dla sztuki, ale zdecydowanej obrony praw człowieka, wolności, równości i solidarności.

W 2019 roku przesłaną przez Teatr Powszechny flagę wywiesiło na swoich budynkach ponad 100 instytucji i osób prywatnych w całej Polsce. Ten symboliczny gest dla społeczności migrantów był cennym wsparciem, zwłaszcza wobec szkodliwych stereotypów i antyuchodźczej propagandy. W dobie pandemii, z uwagi na zagrożenie epidemiologiczne oraz ogrom dodatkowej pracy w instytucjach kultury (spowodowany wdrażaniem specjalnych procedur reżimu sanitarnego) zrezygnowaliśmy z przesyłania flagi pocztą tradycyjną.

Teatr zachęca do wsparcia obchodów Światowego Dnia Uchodźcy przez wywieszenie flagi otrzymanej w ubiegłym roku oraz przez działania i uczestnictwo online:

• udostępnienie przed dniem 20 czerwca międzynarodowej flagi uchodźców w mediach społecznościowych (Facebook, Instagram, Twitter), z dodaniem hasztagów: #ŚwiatowyDzieńUchodźcy i #FlagaUchodźców;
• ustawienie specjalnej nakładki na facebookowe zdjęcie profilowe (nakładkę będzie można ustawić automatycznie, przez skorzystanie z odpowiedniej opcji dostępnej na zdjęciu profilowym na fanpage’u Teatru Powszechnego w Warszawie);
• wsparcie internetowej zbiórki pieniędzy dla Fundacji Ocalenie, działającej od 20 lat na rzecz migrantek i migrantów w Polsce: ocalenie.org.pl
• udział w programie wydarzeń organizowanych z okazji Światowego Dnia Uchodźcy (debaty, webinarium, mikroserial Fundacji Strefa WolnoSłowa, spektakle).

Program obchodów Światowego Dnia Uchodźcy 2020 koordynowany przez Teatr Powszechny w Warszawie

Debata „Performowanie różnorodności. Perspektywy i ograniczenia”
20 czerwca, godz. 15.00 (transmisja na żywo na facebookowym profilu Teatru Powszechnego)

• rozmowa Weroniki Szczawińskiej i Mohammada Al Attara (spotkanie prowadzone w języku angielskim w ramach bolońskiej konferencji „Performing resistance. Dialogues on Arts, Migrations, Inclusive Cities”); prowadzenie: Paweł Sztarbowski

Jak możemy budować przestrzeń dla „różnorodności” w obliczu rosnącego nacjonalizmu i populizmu? Jakie są możliwości i ograniczenia sztuk performatywnych w tym zakresie? Co zrobić, by móc wyobrazić sobie różnorodność kulturową nie tylko jako wyzwanie, ale jako podstawowy element naszej rzeczywistości, pomimo ideologicznych różnic i społecznych podziałów?

Podczas rozmowy Weronika Szczawińska (polska reżyserka teatralna, laureatka Paszportu „Polityki”) oraz Mohammad Al Attar (syryjski dramatopisarz, autor sztuki „Damaszek 2045” niedawno wystawionej w Teatrze Powszechnym w Warszawie), odpowiedzą na te i inne pytania w rozmowie moderowanej przez Pawła Sztarbowskiego, zastępcę dyrektora Teatru Powszechnego ds. programowych, wykładowcę Akademii Teatralnej w Warszawie. Artyści podzielą się swoimi doświadczeniami i strategiami wykorzystywanymi w spektaklach poruszających temat wielokulturowości.

Webinarium „Wiek nie-mobilności. Migracje w dobie pandemii”
organizowane wspólnie z Ośrodkiem Badań nad Migracjami UW
24 czerwca, godz. 18.00 (transmisja na żywo na facebookowym profilu Teatru Powszechnego)

• debata na temat migracji i mobilności w dobie pandemii i post-pandemii
• prowadzenie: dr hab. Paweł Kaczmarczyk (Ośrodek Badań nad Migracjami UW)
• uczestnicy: dr Olena Babakowa („Krytyka Polityczna”), prof. Michał Bilewicz (UW), dr Agnieszka Radziwinowiczówna (Ośrodek Badań nad Migracjami), prof. Dariusz Stola (Instytut Studiów Politycznych PAN).

Jak pandemia zmienia trendy społeczne i ekonomiczne we współczesnej Europie? W jaki sposób długi okres izolacji i późniejszy kryzys gospodarczy wpłyną na sytuację imigrantów? Czy skutki COVID-owego kryzysu pogłębią ksenofobię, czy może otworzą rozdział nowej solidarności społecznej?

„Zaczyna się od pszczół”

• mikroserial Fundacji Strefa WolnoSłowa
• pierwszy odcinek: 27 czerwca, godz. 19.00 (szczegóły na stronach internetowych i FB Teatru Powszechnego i Strefy WolnoSłowej).

W lutym 2020 r. rozpoczęła się praca nad spektaklem. Miał on opowiadać o pięciu masowych, gwałtownych procesach wymierania wielu gatunków. I o szóstej katastrofie – współczesnej zagładzie gatunków spowodowanej działalnością człowieka.

Wymieranie jest najlepszą okazją do tego, aby stwierdzić, co mamy i czego wolelibyśmy nie tracić. Nie jest ostateczne, choć tak się wydaje wymierającym. Dzieje się ciągle, ale czasami jest bardziej zauważalne. Z jakiegoś punktu widzenia jest po prostu zmianą. Mikroserial Strefy WolnoSłowej jest próbą zapisu tej zmiany. Miało być o wymieraniu, a jest o próbach przetrwania. O unoszących się w powietrzu foliowych rękawiczkach, wyrzucanych prosto na ziemię po wyjściu ze sklepu spożywczego. I o obserwacji – statystyk, ptaków, sąsiadów i zwalonego drzewa, na którym przez ostatnie tygodnie wyrosły grzyby. O siedemnastu metrach kwadratowych zadłużonej kawalerki, o starej meblościance i locie do domu. O bezrobociu w nieswoim kraju, o pracy w piżamie i snach o delfinach. O intymności przed kamerą, o pękniętej rurze, malowaniu ust przed lustrem i widoku z okna. Bądź z balkonu, jeśli ktoś ma szczęście.

Mikroserial Strefy WolnoSłowej to sześcioczęściowa opowieść o przetrwaniu, stworzona w czasie pandemii przez uczestniczki i uczestników wielokulturowych i międzypokoleniowych warsztatów „Azyl Warszawa 2020”.