Wybitny malarz, naukowiec, wynalazca, pisarz, ale też mistrz efektów specjalnych i odpowiednik dzisiejszych doradców głów państw. Autor znanych na całym świecie dzieł, prototyp człowieka renesansu, czyli Leonardo da Vinci. W tym roku obchodzimy 500-lecie jego śmierci. Rocznicę upamiętniają niezwykle monety poświęcone Leonardowi.
ikona lupy />
Salvator Mundi Leonarda da Vinci na monecie / Media

Kochanka księcia Mediolanu z gronostajem

„Dama z gronostajem” (błędnie zwana „Damą z łasiczką”) to najcenniejszy obraz w polskich zbiorach, a zarazem jedyny spod pędzla Leonarda da Vinci. Jego wartość potwierdza kwota 300 milionów euro, na jaką ubezpieczono go przed wypożyczeniem do muzeów Madrytu, Berlina i Londynu w 2011 roku. Do stworzenia obrazu da Vinci zastosował, obok tempery, nowatorską technikę olejną. Niezwykle dobrze zachował się do naszych czasów, jedynym poważnym uszkodzeniem jest pęknięcie drewna w lewym górnym narożniku. Portret przedstawia Cecilię Gallerani, kochankę księcia Mediolanu Ludovica Sforzy, która słynęła z urody, talentu poetyckiego i starannego wykształcenia. Sposób jej ukazania stanowił niezwykłą w swoich czasach innowację - oświetlona pojedynczym źródłem światła Cecilia wyłania się z mroku, spoglądając nie przed siebie lecz w bok, jak gdyby coś przykuło jej uwagę. Da Vinci ukrył w portrecie wskazówki dotyczące statusu dziewczyny oraz jej związku z monarchą: skromny strój podkreśla jej pochodzenie z nieznaczącego rodu, trzymany w objęciach gronostaj zakrywa brzemienne łono (wkrótce urodziła Ludovicowi syna).

Na rewersie dwuuncjowe srebrnej monecie widnieje reprodukcja obrazu. Na awersie znajduje się godło emitenta – Republiki Fidżi. Limitacja monety, wybitej w najwyższej jakości menniczej to zaledwie 1000 sztuk.

Najdroższy obraz świata

„Salvator Mundi”, czyli „Zbawiciel Świata” to ostatni obraz Leonarda, który pozostaje w prywatnych rękach i najdroższy obraz na świecie. W 1958 roku sprzedano go za 45 funtów, ponieważ uważano, że to kopia kopii działa słynnego Włocha. Po pracach konserwacyjnych, dzięki którym zdjęto domalowane warstwy i fragmenty, uznano, że jest to jednak obraz Leonarda. Z odsieczą przyszła współczesna technika, pozwalająca prześwietlić niczym rentgen wszystkie warstwy farby na obrazie. Badacze uznali, że dotarli do szkiców i poprawek kompozycyjnych mistrza renesansu. W 2017 znów został wystawiony na aukcję i sprzedany za 450 milionów dolarów jednemu z saudyjskich książąt. Od tamtej pory obraz nie został pokazany szerszej publiczności.

Na obrazie widzimy zastosowaną przez Leonarda technikę sfumatto, polegająca na operowaniu światłem i cieniem. Salvator Mundi na ogół przedstawiany był z inkrustowanym jabłkiem królewskim, ale Leonardo odszedł od tej tradycji pokazując jabłko jako kryształowy glob.

Obraz „Salvator Mundi” możemy podziwiać na zestawie składającym się z 6 srebrnych monet, tworzących majstersztyk sztuki menniczej o rozmiarze 80,2 x 120,3 mm. Idealne połączenie wszystkich monet, uzyskano dzięki rzadkiej i niezwykle pracochłonnej technologii pokrycia drukiem – mówi Adam Zieliński, Prezes Zarządu Skarbnicy Narodowej.
Na awersach monet widnieje popiersie królowej Elżbiety II. Światowa limitacja tych niezwykłych numizmatów wynosi zaledwie 450 zestawów.

ikona lupy />
Mona Lisa Leonarda da Vinci na monecie / Media

Najbardziej zagadkowy uśmiech w złocie

Leonardo uważał, że malarstwo jest ukoronowaniem sztuk, gdyż pozwala przekazywać bogactwa świata. Twierdził też, że powinno się malować zarazem człowieka i jego wnętrze duchowe. Znakiem rozpoznawczym postaci w jego malarstwie stał się lekki, ledwo zaznaczony uśmiech. „Mona Lisa” łączy wszystkie wymienione elementy. Najsłynniejszy obraz Leonarda najprawdopodobniej przedstawia żonę florenckiego patrycjusza, jej wizerunek uderza finezją i subtelnością.

Te niuanse są doskonale oddane są na złotej monecie wybitej przez Mennicę Francuską – mówi Adam Zieliński - na awersie przedstawiono Giocondę, a na rewersie francuskie muzea: D’Orsay, Luwr, hotel Salé (Muzeum Picassa), hotel Biron (Muzeum Rodina) oraz Centrum Pompidou.

Emisja o wadze ¼ uncji została wybita w czystym złocie próby 999/1000, w najwyższej jakości menniczej. Nominał monety to 50 euro.

ikona lupy />
Dama z gronostajem Leonarda da Vinci na monecie / Media

Człowiek witruwiański

Leonardo zajmował się anatomią, badaniem proporcji ludzkiego ciała i matematycznych stosunków między jego częściami. Przeprowadzał zabronione wówczas sekcje zwłok, ale musiał ich zaprzestać na żądanie papieża. Był uważnym uczniem Witruwiusza, architekta i inżyniera ze starożytnego Rzymu. Efektem tych prac jest szkic „Człowiek witruwiański”, przedstawiający figurę nagiego mężczyzny w dwóch nałożonych na siebie pozycjach, wpisaną w kwadrat i okrąg. W ten sposób pokazał, że wysokość dorosłego człowieka jest w przybliżeniu równa szerokości jego rozstawionych ramion.

Homo Quadratus jest przedstawiony na rewersie pięciodolarówki wybitej w czystym złocie próby 999/1000. Na awersie ukazano wizerunek królowej Elżbiety II. Światowa limitacja emisji to jedynie 700 egzemplarzy.

Skarbnica Narodowa jest wiodącym dystrybutorem monet i medali okolicznościowych w Polsce, przedstawicielem norweskiej Samlerhuset Group - jednej z największych firm w branży numizmatycznej operującej w 14 krajach Europy. Samlerhuset jest właścicielem targów numizmatycznych World Money Fair w Berlinie oraz Mennicy Norweskiej, która wybija medal Pokojowej Nagrody Nobla. Powstała w 2005 roku, Skarbnica Narodowa we współpracy z mennicami przygotowuje własne i oryginalne serie numizmatów, jest także oficjalnym dystrybutorem m.in.: Francuskiej Mennicy Państwowej, Mennicy Norweskiej, Kanadyjskiej Mennicy Królewskiej, Mennicy Królestwa Hiszpanii, Ludowego Banku Chin, Mennicy Austriackiej, Mennicy Fińskiej, Mennicy Południowoafrykańskiej, Brytyjskiej Mennicy Królewskiej i innych,. Firma wspiera uczciwy handel i ochronę środowiska w ramach inicjatywy Fairmined Gold.