"Nagrodę przyznajemy osobom, organizacjom i instytucjom, które w ostatnich latach przyczyniły się do ożywienia pamięci o historii polskich Żydów, do budowania zrozumienia i szacunku między Polakami a Żydami. Wiemy, takich inicjatyw jest wiele, zarówno w dużych, jak i małych miastach. Ludzie, którzy poświęcają im swój czas i energię, zasługują na wdzięczność i wyróżnienie" – charakteryzuje ideę nagrody Dariusz Stola dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Siedmiu nominowanych zostało wskazanych przez kapitułę konkursu, pod przewodnictwem Mariana Turskiego, przewodniczącego Rady Muzeum i wiceprzewodniczącego Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, spośród 110 zgłoszeń z całej Polski. Są to:
Dariusz Gajny – 28-letni inżynier architekt krajobrazu z Bielska-Białej. Jest pomysłodawcą i producentem spektaklu "Dziady" wystawionego na Cmentarzu Żydowskim w Bielsku. Stale współpracuje z Gminą Wyznaniową Żydowską w Bielsku-Białej przy organizacji wydarzeń kulturalnych, opiece nad cmentarzami oraz opracowywaniu planu budowy lapidarium. Efektywnie pozyskuje fundusze i granty przeznaczone na prace renowacyjne oraz organizację wydarzeń kulturalnych chroniących pamięć o Żydach Śląska Cieszyńskiego.
Dr Kamila Klauzińska - od 20 lat działa na rzecz zachowania pamięci o Żydach polskich. Corocznie organizuje Dzień Otwarty cmentarza żydowskiego w Zduńskiej Woli, współtworzyła projekt dokumentacji tego cmentarza oraz przygotowała wniosek do wpisania go na listę zabytków. Jest pomysłodawczynią I Ogólnopolskiej Konferencji Strażników Pamięci dziedzictwa żydowskiego w Polsce oraz inicjatorką Światowego Zjazdu zduńskowolan w Jerozolimie. Autorka wystaw "Historia i Pamięć. Żydzi zduńskowolscy", "Znaki szczególne: żadne" i "The Main Thing is Not to be Afraid". Zawodowo zajmuje się genealogią żydowską, badając korzenie rodzin z całego świata.
Łukasz Parus - od ponad sześciu lat przywraca pamięć o Żydach wschodniej Wielkopolski, zajmuje się edukacją społeczności lokalnych oraz budowaniem porozumienia między chrześcijanami a żydami. Jest organizatorem obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Zagórowie. Wraz z grupą ochotników organizuje akcje porządkowania cmentarzy żydowskich w Rychwale i Zagórowie, a w ramach działalności edukacyjnej – wyjazdy, konferencje, zajęcia dla młodzieży szkolnej i spacery edukacyjne. Łukasz Parus jest także inicjatorem umieszczenia tablicy upamiętniającej Żydów z Zagórowa, którą odsłonięto w 2017 roku oraz popularyzatorem wiedzy o przedwojennym Zagórowie.
Dariusz Popiela - 33-letni sportowiec, kajakarz górski, który przywraca pamięć o Żydach. Działacz Sądeckiego Sztetla, w 2013 roku sfinansował upamiętnienie Jakuba Mullera. Współorganizator rocznic związanych z tragedią Żydów oraz spotkań przybliżających kulturę żydowską w Nowym Sączu. Inicjator i koordynator budowy Pomnika Pamięci Żydów z Krościenka nad Dunajcem. Autor przedsięwzięcia "Ludzie, nie liczby", w ramach którego na cmentarzu w Krościenku upamiętniono ofiary Holocaustu a młodzież szkolna z Krościenka po raz pierwszy odwiedziła Obóz Zagłady Miejsce Pamięci w Bełżcu i poznała historię lokalnej społeczności żydowskiej. W efekcie działań edukacyjnych szkoła objęła opieką cmentarz. Popiela jest także olimpijczykiem z Pekinu, Mistrzem Polski 2018, Wicemistrzem Świata i Europy 2018, drugi w Pucharze Świata 2018.
Magdalena Lewkowicz - lokalna działaczka, przywracająca pamięć o żydowskiej społeczności Warmii i Mazur. Podejmuje liczne inicjatywy edukacyjne. m.in. wycieczki i warsztaty dla uczniów, angażuje się w akcje porządkowania starych cmentarzy. Realizuje przedsięwzięcia w szkole oraz środowisku lokalnym w zakresie edukacji o prawach człowieka, prawach zwierząt, tolerancji oraz historii współczesnej. Autorka gry miejskiej zatytułowanej "Dom Rabina", która zajęła I miejsce w ogólnopolskim konkursie "Pamięć dla przeszłości - Poszukiwanie i upamiętnianie śladów obecności Żydów w przestrzeni lokalnej". Z jej inicjatywy w tym roku odsłonięto tablicę upamiętniającą cmentarz żydowski w Mrągowie. Była wicestarosta Powiatu Mrągowskiego, a obecnie Radna Miasta Mrągowo. W 2018 r. znalazła się w dziesiątce "Kobiet sukcesu Warmii i Mazur".
Katarzyna Winiarska - animatorka kultury, działająca w obszarze edukacji międzykulturowej na Podlasiu. Bada dzieje społeczności żydowskiej w Białowieży, przywraca i chroni pamięć o historii Żydów białowieskich. W 2016 r. założyła Wirtualne Muzeum Historii Żydów w Białowieży. Dokumentuje historię mówioną, odnajduje rodziny ocalonych i potomków Żydów z Białowieży. Dla dzieci, lokalnych mieszkańców i przewodników oraz przyjeżdżających grup, prowadzi warsztaty i wycieczki śladami białowieskich Żydów. Autorka filmu-wywiadu "Ocalony z Białowieży". Pomysłodawczyni spektaklu "Sąsiedzi, których nie ma. Opowieści mieszkańców Białowieży o ich żydowskich sąsiadach".
Tomasz Wiśniewski - od ponad 30 lat działa na rzecz zachowania pamięci o wspólnotach żydowskich pogranicza wschodniego. Jest autorem siedmiu książek o tematyce żydowskiej, które przybliżają historię i utrwalają pamięć o Żydach mieszkających na Podlasiu przed II wojną światową. Jest założycielem Społecznego Muzeum Żydów Białegostoku i regionu oraz autorem kanału "bagnowka" w serwisie You Tube, na którym można znaleźć ponad 2 tys. filmów prezentujących żydowską historię regionu. Tomasz Wiśniewski sporządził również dokumentację siedmiu cmentarzy żydowskich. Prowadzi stronę bagnowka.pl, gromadzącą dane o prawie 40 tys. nagrobków z Polski, głównie żydowskich. Jest laureatem wielu międzynarodowych filmowych festiwali, m.in. Robinson Short Film Competition i nagrody za najlepszy film dokumentalny podczas 15. Warsaw Jewish Film festival. W październiku br. otrzymał Nagrodę Marszałka Województwa Podlaskiego 2018.
Nagroda zostanie w tym roku wręczona po raz czwarty. W trakcie gali Nagrody POLIN 2018, która odbędzie się w Muzeum POLIN 4 grudnia, zwycięzca otrzyma rzeźbę autorstwa Barbary Falender oraz nagrodę finansową. Kwota nagród pieniężnych w konkursie dla laureata i wyróżnionych w 2018 r. wynosi 30 tys. zł. Ufundowali je Tomek Ulatowski i Ygal Ozechov oraz Wiktor Askanas i Ewa Masny-Askanas. Dodatkowe nagrody dla pozostałych nominowanych ufundowane zostały przez Agatę i Aviego Ariav.
Organizacja Gali Nagrody POLIN możliwa jest dzięki wsparciu Jankilevitsch Foundation.