Subskrybuj nas na Youtube
W budynku "Dziekanki" przy Krakowskim Przedmieściu znajdował się kiedyś dom studencki, gdzie mieszkali zarówno uczniowie akademii muzycznej, teatralnej jak i ASP. Dziekanka powstała w 1972 r., kiedy opuszczona sala klubu w akademiku została zaadaptowana przez ówczesnych studentów grafiki Ryszarda Kryskę i Zygmunta Piotrowskiego do działań warsztatowych i zamkniętych pokazów, które następnie były prezentowane w przestrzeni publicznej. "Odbywały się tam występy Grupy SAB, gdzie m.in swoje pierwsze kroki teatralne stawiał Jurek Owsiak" - mówiła Kiliszek.
Historyk sztuki i wieloletni dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie (CSW) Wojciech Krukowski otrzymał w 1975 r. od Socjalistycznego Związku Studentów Polskich (SZSP) dostęp do miejsca, gdzie później znajdowała się "Dziekanka". Tam swoje próby teatralne rozpoczęła Akademia Ruchu, prowadząca program wystawienniczy we współpracy z Ryszardem Kryską i Zygmuntem Piotrowskim. "W 1976 r. zaprosili grupę, która nazywała się wówczas Pracownia Dziekanka. W jej skład wchodzili Janusz Bałdyga, Łukasz Szajna, Jerzy Onuch. To oni zaczęli zapraszać polskich i zagranicznych artystów. Już wtedy pojawiła się tam dzisiejsza czołówka - absolutny guru performance'u Allan Kaprow, czy Juliao Saramento" - zaznaczyła Kiliszek.
Jak dodała, "Dziekanka" stała się "galerią, pracownią, warsztatem studenckim, w którym zaczynało wielu polskich i zagranicznych artystów awangardowych". Byli to m.in. Mirosław Bałka, członkowie Gruppy - Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak, Marek Sobczyk, Ryszard Woźniak.
Cztery lata później, w 1979 r. Wojciech Krukowski przekazał "Pracownię Dziekanka" Tomaszowi Sikorskiemu i Jerzemu Onuchowi. "To jeden z najbardziej dynamicznych okresów. Miały tam miejsce formy nowych mediów, bo wówczas na ASP nie uczono multimediów, nie wiedziano co to jest performance czy happening. To także moment stanu wojennego. Dziekanka została zamknięta w grudniu 1981 r.; wtedy swoje działania przeniosła do pracowni Daniela Wnuka na Mokotowie, gdzie odbywały się zamknięte pokazy" - wyjaśniła historyk sztuki.
W lata osiemdziesiąte "Dziekanka" weszła z nowym programem, określającym ją jako otwartą, niezależną placówkę artystyczną, pełniącą funkcje edukacyjne i informacyjne. Program Pracowni realizowany był poprzez wykłady z różnych dziedzin, warsztaty, spotkania, seminaria, ćwiczenia prowadzone przez zaproszone indywidualności artystyczne, takie jak: Jan Berdyszak, Grzegorz Dziamski, Dick Higgins, Tom Klinkowstein, Krzysztof Knittel, James Mel Someroski, Zbigniew Warpechowski, Reindeer Werk, oraz poprzez prezentacje najnowszych zjawisk w sztukach wizualnych.
W 1980 r. "Dziekanka" stała się niezależną instytucją, która zaczęła działać pod auspicjami ASP. "Należy podkreślić, że było to miejsce dla artystów - w dużym stopniu studentów i absolwentów ASP - bardzo otwarte na rozmowy, dyskusje. Byli tam też historycy sztuki, jak Anda Rottenberg, Szymon Bojko, Jolanta Brach-Czaina czy Jolanta Ciesielska, natomiast główną siłą byli jednak artyści i kontakty, które nawiązywali" - oceniła Kiliszek.
"Okres po 1982 r. to czas erupcji talentów i debiutów - Gruppy, a także grupy artystycznej Neue Bieremiennost (Mirosław Filonik i Marek Kijewski, Mirosław Bałka) - wszystkie osoby, które są teraz zaliczane do klasyków" - mówiła Kiliszek. Jak zaznaczyła, w galerii miała miejsce także współpraca polskich artystów z twórcami z Niemiec, USA, Wielkiej Brytanii i - wówczas - Czechosłowacji.
Wystawa dotycząca historii "Dziekanki" oraz twórczości artystów, których gościła w ciągu trzech dekad działalności, dostępna będzie od piątku w Galerii Salon Akademii. Obejmie ona zarówno aktualne prace artystów wywodzących się z tego miejsca, bogatą dokumentację i działania, jak i prace z epoki ich powstania
"Wraz z Pawłem Nowakiem (założyciel Galerii Salon Akademii - PAP) pracowaliśmy nad tym projektem od dwóch lat. W obecnych czasach warto odwołać się do wzorców i pomyśleć jak może funkcjonować tworzenie alternatywnej sztuki w Polsce" - oceniła Kiliszek.
Przedsięwzięcie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz m.st. Warszawy. Wystawa będzie dostępna od 16 października do 24 listopada 2017 r. Wernisaż odbędzie się 13 października o godz. 18.