"Neutronicon" Jerzego Rosołowicza, "Zatrzymane fale prawdopodobieństwa" Miry Schendel, "Kineformy" Andrzeja Pawłowskiego, "Falująca struktura" Wieńczysława Richtera to niektóre z 80 prac prezentowanych w Muzeum nad Wisłą, filii Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Międzynarodowa wystawa poświęcona jest sztuce kinetycznej i op-artowi, czyli sztuce optycznej, jaką uprawiali artyści Europy Wschodniej i Ameryki Łacińskiej od późnych lat 50. do połowy lat 70. XX wieku.
Sztuka kinetyczna i op-art tworzone przez artystów w Europie Wschodniej i Ameryce Łacińskiej w tym specyficznym okresie wyrażały z jednej strony świat chwiejnej równowagi, z drugiej zaś, przez fascynację nauką, nowymi technologiami i cybernetyką rozbudzały nadzieje na przyszłość - podkreślił uczestniczący w czwartkowym spotkaniu, działający w Berlinie i w Antwerpii kurator sztuki nowoczesnej Dieter Roelstraete; jest on wraz z żoną Abigail Winograd i Martą Dziewańską współkuratorem obecnej wystawy w Muzeum nad Wisłą.
Artyści, wywodzący się z Budapesztu, Warszawy, Zagrzebia, Bukaresztu, Moskwy, Buenos Aires, Caracas, Rio de Janeiro i São Paulo, w opozycji do głównych trendów sztuki tamtego okresu, np. abstrakcyjnego ekspresjonizmu, pop-u, minimalizmu, konceptualizmu uprawianych przez ośrodki artystyczne Nowego Jorku, Paryża i Londynu; zajęli się odmiennymi zagadnieniami estetycznymi. Za pomocą oryginalnych środków starali się odnieść do wspólnych doświadczeń politycznych i ekonomicznych.
Twórcy, których prace prezentowane są na wystawie, kreują i konstruują przestrzeń. Ich dzieła: instalacje wiszące, stojące, rzeźby obrotowe, obrazy wydobywające się z ram, zatracające kontury, obrazy do noszenia na plecach, zestawy szkieł i soczewek generujące oryginalne efekty wizualne; składają się na tę ekspozycję.
"Wielu obecnych na wystawie artystów lubiło się określać, jako wynalazcy i konstruktorzy. Tworzone przez nich - niekiedy bardzo skomplikowane - mechanizmy, określane czasem, jako +malarstwo maszynowe+ czerpały z najnowszych zdobyczy nauki i inżynierii” - zaznaczyła w tekście kuratorskim Marta Dziewańska.
Według Dziewańskiej widoczny w wielu pracach "potencjał sztuki kinetycznej może być czekającym na swoje +teraz+ narzędziem do rozumienia otaczającego nas świata – w kontekście zglobalizowanej rzeczywistości, ale też permanentnego ruchu jednostek i mas coraz mniej związanych z jednym miejscem, językiem, tożsamością – i aktywnego tworzenia nowych dlań przyszłości".
Na wystawie prezentowane są m.in. prace takich artystów, jak: Władimir Akulinin, Lygia Clark, Carlos Cruz-Diez, Grupa Dwiżenije, Wojciech Fangor, Gego (Gertrud Louise Goldschmidt), Oskar Hansen, Jerzy Jarnuszkiewicz, Abraham Palatnik, Jerzy Rosołowicz, Grupa Sigma, Jesus Rafael Soto, Henryk Stażewski, Victor Vasarely, Magdalena Więcek, Ryszard Winiarski.
Ważnym elementem wystawy - jak podkreślają jej organizatorzy - będą również unikatowe materiały archiwalne. Ekspozycji towarzyszy publikacja w języku angielskim zbierająca teksty wygłoszone w ramach międzynarodowej konferencji "Inny Transatlantyk. Sztuka kinetyczna i op-art w Europie Wschodniej i Ameryce Łacińskiej" zorganizowanej w Warszawie w 2016 roku.
Wystawa przygotowana została przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie we współpracy z Muzeum Sztuki Współczesnej Garaż w Moskwie oraz SESC Sao Paulo. Po ekspozycji w Muzeum nad Wisłą, która trwać będzie od 17 listopada br. do 11 lutego 2018 r., odbędą się dalsze prezentacje: w Moskwie - od 17. marca do 9. maja - i w Sao Paulo - od 25. lipca do 30 września 2018 r.