Hymn Polski. Najważniejsze fakty o "Mazurku Dąbrowskiego" [TEKST HYMNU]

Historia polskiego hymnu narodowego, „Mazurka Dąbrowskiego”, jest bogata i ściśle związana z burzliwymi wydarzeniami w historii Polski. Kto napisał tekst "Mazurka Dąbrowskiego", a kto muzykę?

Geneza i okoliczności powstania hymnu Polski

Kto napisał tekst do "Mazurka Dąbrowskiego"?

Hymn został napisany przez Józefa Wybickiego w 1797 roku. Pieśń powstała w mieście Reggio nell’Emilia w ówczesnej Republice Cisalpińskiej (obecnie północne Włochy). Dokładna data i okoliczności jej napisania oraz pierwszego wykonania nie są pewne i wciąż stanowią przedmiot dociekań historyków. Tekst po raz pierwszy ogłoszono w Mantui w 1799roku w gazecie „Dekada Legionowa”.

Kto napisał muzykę do "Mazurka Dąbrowskiego"?

Autor melodii opartej na motywach ludowego mazurka (właściwie mazura) pozostaje nieznany.

Tło historyczne powstania hymnu Polski

Powstanie "Mazurka Dąbrowskiego" wiąże się z czasami zaborów Polski przez Rosję, Prusy i Austrię. Polska wówczas nie istniała jako suwerenne państwo, a naród tęsknił za niepodległością. Słowa odnoszą się do ducha walki, wolności i patriotyzmu. Mają mobilizować i zachęcać Polaków do walki o suwerenność.

Recepcja "Mazurka Dąbrowskiego" w Polsce

Hymn praktycznie od samego początku, czyli od pierwotnego wykonania go przez legionistów we Włoszech, zyskał popularność wśród Polaków, stając się symbolem walki o niepodległość. W okresach zaborów śpiewanie hymnu było zakazane, co skutkowało go wykonywaniem w tajemnicy i podziemiu.

Pieśń śpiewana była podczas triumfalnego wjazdu gen. H. Dąbrowskiego i J. Wybickiego do Poznania 3 listopada 1806 r, podczas powstania listopadowego (1830), styczniowego (1863), przez Polaków na Wielkiej Emigracji, w czasie rewolucji 1905, I i II wojny światowej.

"Mazurek Dąbrowskiego" jest oficjalnym hymnem Polski od 26 lutego 1927 r.

Ciekawostki związane z hymnem Polski

• Pierwotny tytuł hymnu brzmiał "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech". Dopiero później został nazwany "Mazurem Dąbrowskiego".
• Początkowo sądzono, że melodię do hymnu skomponował książę Michał Kleofas Ogiński (twórca poloneza – Pożegnanie ojczyzny), jednak potem materiały archiwalne temu zaprzeczyły.
• Melodia hymnu została zapożyczona z pieśni ludowej, popularnego wówczas w Polsce mazura.
• Józef Wybicki w tekście hymnu wspomina generała Jana Henryka Dąbrowskiego, który był jednym z przywódców insurekcji i dowodził Legionami Polskimi we Włoszech.
• W miarę popularyzowania się pieśń przybierała różne formy dostosowane do okoliczności, czasami zmieniając w refrenie nazwisko Dąbrowskiego na nazwisko innego wodza (np. Józefa Piłsudskiego).

Zwyczaje związane z hymnem w Polsce

• Hymn jest wykonywany podczas różnych uroczystości, takich jak święta narodowe, mecze sportowe czy oficjalne ceremonie. Na przykład na początku meczów piłki nożnej reprezentacji Polski hymn jest śpiewany przez zawodników i kibiców.
• Podczas wykonywania hymnu wielu Polaków reaguje z szacunkiem i dumą, stojąc z uniesioną głową.
• Praktykowane jest zdejmowanie nakrycia głowy podczas śpiewania hymnu.
• Poczty sztandarowe podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu oddają honory przez pochylenie sztandaru.
• Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych zabrania wykonywania hymnu ze zmienioną melodią lub tekstem.

Naruszenie przepisów o hymnie jest karane

Naruszenie przepisów o hymnie RP stanowi wykroczenie zagrożone karą aresztu albo grzywny. Istnienie ochrony prawnej hymnu wynika bezpośrednio z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art. 28).

Pełen tekst hymnu Polski - „Mazurek Dąbrowskiego”

"Mazurek Dąbrowskiego". Tekst oficjalnie obowiązujący

Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.

Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.

Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski…

Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.
Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski…

Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany –
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.
Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski…

"Mazurek Dąbrowskiego". Tekst pierwotny (według rękopisu J. Wybickiego)

Jeszcze Polska nie umarła,
kiedy my żyjemy.
Co nam obca moc wydarła,
szablą odbijemy.

Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski
do Polski z ziemi włoski
za Twoim przewodem
złączem się z narodem.

Jak Czarnecki do Poznania
wracał się przez morze
dla ojczyzny ratowania
po szwedzkim rozbiorze.
Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski…

Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę
będziem Polakami
dał nam przykład Bonaparte
jak zwyciężać mamy.
Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski…

Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.
Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski…

Już tam ojciec do swej Basi
mówi zapłakany:
„słuchaj jeno, pono nasi
biją w tarabany”.
Refren: Marsz, marsz, Dąbrowski…

Na to wszystkich jedne głosy:
„Dosyć tej niewoli
mamy Racławickie Kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli”.

Chcesz sprawdzić swoją wiedzę o hymnie Polski? Rozwiąż QUIZ!