Premiera filmu dokumentalnego "Zbyt wolny człowiek" o Borysie Niemcowie, zabitym w 2015 roku polityku rosyjskiej opozycji, odbyła się w czwartek w Niżnym Nowogrodzie, gdzie był gubernatorem w latach 90. Pokazy planowane są w kilkunastu miastach Rosji.

Nie jest to pierwszy dokument poświęcony Niemcowowi, jednak - jak powiedział PAP producent filmu Jewgienij Gindilis - wyróżniają go wykorzystane materiały archiwalne i wywiady. Film "podejmuje próbę spojrzenia na historię Rosji ostatnich 25 lat poprzez postać Borysa Niemcowa", jest "portretem tego, co działo się z naszym krajem i naszym pokoleniem" - powiedział Gindilis. Podkreślił, że dokument prezentuje "historię lat 90., obecnie w znacznym stopniu zapomnianą, i historię ostatnich lat związanych z ruchami protestu w Rosji".

Autorzy dokumentu, Wiera Kriczewskaja i Michaił Fiszman, przez półtora roku przeprowadzali wywiady z osobami, które znały Niemcowa i współpracowały z nim na różnych etapach jego życia i kariery politycznej. W filmie wypowiadają się m.in. córka pierwszego prezydenta Rosji Borysa Jelcyna - Tatiana Jumaszewa, przedstawiciele wielkiego biznesu, tacy jak Michaił Fridman, opozycjoniści - Grigorij Jawliński i Aleksiej Nawalny czy były szef koncernu Jukos Michaił Chodorkowski.

Pokaz w Niżnym Nowogrodzie odbył się przy pełnej sali, widzowie siedzieli nawet na schodach. Na sali była matka polityka - Dina Niemcowa. W kolejnych dniach film pokazany zostanie m.in. w Moskwie, Petersburgu, Jarosławiu, Jakucku, Jekaterynburgu, Kaliningradzie i Kazaniu.

Dokument przypomina początki kariery politycznej Niemcowa, szczegółowo opowiada o jego działalności w Niżnym Nowogrodzie. Relacjonuje historię jego bliskiej współpracy z Jelcynem, podczas której był typowany na następcę prezydenta. Dalsze etapy to praca Niemcowa jako wicepremiera w rządzie Rosji, działalność w parlamencie, a następnie, już za rządów Władimira Putina, stopniowe przechodzenie do opozycji. Film przypomina zarazem wszystkie wydarzenia z dziejów najnowszych Rosji, m.in. wojnę w Czeczenii, kryzys gospodarczy końca lat 90., zamachy terrorystyczne, zanikanie wolności mediów, masowe protesty z lat 2011-12. Autorzy filmu nie badają w dokumencie okoliczności zabójstwa polityka.

Niemcow został zastrzelony późnym wieczorem 27 lutego 2015 roku w ścisłym centrum Moskwy. W ostatnich latach życia polityk był jednym z przywódców opozycyjnej partii Parnas i deputowanym regionalnego parlamentu w Jarosławiu. Był zagorzałym krytykiem prezydenta Władimira Putina, a zwłaszcza jego polityki wobec Ukrainy. Przed sądem w Moskwie toczy się proces w sprawie zabójstwa, które rosyjski Komitet Śledczy uznał za morderstwo za pieniądze. Na ławie oskarżonych zasiada pięciu mężczyzn; wszyscy pochodzą z Czeczenii, część związana była z tamtejszymi strukturami siłowymi.

Z Moskwy Anna Wróbel