Subskrybuj nas na Youtube
„To pierwsza tak duża i wszechstronna prezentacja twórczości tego artysty – powiedział PAP kurator wystawy Waldemar Baraniewski, prof. ASP w Warszawie. – Mamy tu zespół ponad dwudziestu abstrakcyjnych prac Jerzego Jarnuszkiewicza w metalu, kilkadziesiąt kompozycji mniejszych w metalu oraz pochodzące z lat 50. rzeźby gipsowe. Mamy bardzo dużo medali, ekslibrisów, rysunków, szkiców, szkicowników artysty. Nie było takiej wystawy pokazującej Jarnuszkiewicza jako rzeźbiarza, medaliera, rysownika – opisywał ekspozycję w rozmowie z PAP prof. Baraniewski.
Wystawa zajmuje dwie duża sale Zachęty - Matejkowską i tzw. betony z aneksem. Została skonstruowana w ten sposób, że w dwóch salach pokazywane są osobne obszary tematyczne.
„W Sali Matejkowskiej pokazujemy przestrzeń, w której się kształtowała osobowość artysty. To jest sala pamięci, traumy, doświadczenia wojennego, doświadczenia socrealizmu, wychodzenia z socrealizmu” - komentuje kurator.
Jarnuszkiewicz zrealizował m.in. Hutnika, jedną z najlepszych socrealistycznych monumentalnych rzeźb na warszawskim MDM-ie. Próbował jednak przełamać socrealistyczny schemat, tworząc np. w 1955 roku rzeźbę Myjąca włosy; była eksponowana na wystawie w warszawskim Arsenale w 1955 roku.
Wątek pamięci widoczny jest w projektach, np. Pomnika Oświęcimskiego czy Pomnika poległych w getcie lubelskim. Jest tu również Mały Powstaniec. „To sala ekspresji i emocji” – podsumowuje prof. Baraniewski.
W drugiej sali ukazana została – jak określa kurator - przestrzeń racjonalna, intelektualna, geometryczna. „To jest obszar, w którym odnosimy się do ważnego dla rzeźby współczesnej wyzwania, czyli opisania i interpretacji niematerialnej przestrzeni, odwzorowania kosmicznego ładu, poszukiwanego przez Jarnuszkiewicza pierwotnego porządku świata”.
Ekspozycję zamyka pokaz dzieł Jarnuszkiewicza powstałych z inspiracji religijnych, są tu Krucyfiks z kaplicy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Pieta na grób rodziców.
Finał wystawy stanowi jedna praca z zaczętego przez Jarnuszkiewicza cyklu „Kagańce” - metaforyczny obraz zniewolenia współczesnego człowieka.
W Zachęcie pokazano również część dorobku artysty nieznaną dotąd polskiej publiczności — zespół polichromowanych rzeźb z metalu wykonanych podczas pobytu w Kanadzie.
Jerzy Jarnuszkiewicz urodził się 27 lutego 1919 roku w Kaliszu. Zmarł 14 lipca 2005 roku w Warszawie. Był autorem rzeźb, założeń pomnikowych, kompozycji przestrzennych, ale także rzeźby kameralnej, medali i ekslibrisów. W jego twórczości dają się prześledzić zmiany, jakim podlegała nie tylko sztuka, ale szeroko rozumiana kultura polska. Od projektów związanych z odbudową kraju i socrealizmem, przez odwilż, fascynację formami nowoczesnymi i ekspresyjnymi doszedł w latach sześćdziesiątych do rzeźby geometrycznej, by w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych swe najwybitniejsze dzieła poświęcić tematyce religijnej.
Wystawa ”Jerzy Jarnuszkiewicz. Notatki z przestrzeni” będzie czynna w Zachęta – Narodowej Galerii Sztuki od 27stycznia do 17 kwietnia.