Ks. Roman Twaróg, bp senior Jan Purwiński, małżeństwo dziennikarzy Iness Todryk-Pisalnik i Andrzej Pisalnik i nauczyciel historii Waldemar Szełkowski zostali laureatami 2. edycji nagród IPN "Semper Fidelis". Nagrodę post mortem przyznano slawistce, badaczce dziejów Kresów Dorze Kacnelson.

Jak wyjaśniono na stronie IPN, "z powodu sytuacji epidemicznej w tym roku nie odbędzie się uroczysta gala z udziałem laureatów". Zapowiedziano, że wręczenie nagród za rok 2020 odbędzie się podczas przyszłorocznej gali rozdania nagród "Semper Fidelis".

Zdobywców nagród podczas wtorkowej konferencji prasowej w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie ogłosił dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek.

"Kultura Kresów, dziedzictwo, kultura to nieodłączny element naszej tożsamości, naszej świadomości narodowej. To zarówno taka sienkiewiczowska, romantyczna wizja Kresów, jak i wielkie osiągnięcia nauki, sztuki, kultury, które trwale wpisały się w naszą tożsamość, w naszą tradycję" - mówił Siwek.

Zwrócił uwagę, że mówiąc o Kresach mamy na myśli połowę terytorium Polski przedwojennej. "Ja zawsze tłumaczę, że w prostej linii ze Lwowa do wschodniej granicy II Rzeczypospolitej było dalej niż dzisiaj w prostej linii z Lublina, a nikt nie nazwie Lublina miastem kresowym - a o Lwowie tak się zazwyczaj mówi potocznie" - wyjaśnił.

"Wielką zasługą osób społecznie się angażujących jest ochrona tego dziedzictwa, dokumentowanie, przekazywanie następnym pokoleniom. Ale to jest nie tylko praca związana z ratowaniem tej materialnej spuścizny - zabytków, pomników, cmentarzy - ale też badanie, utrwalanie, popularyzowanie właśnie tej kultury, tej specyficznej atmosfery Kresów, która tam jeszcze jest" - podkreślił dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.

Laureatami nagród "Semper Fidelis" zostali: proboszcz katedry w Kamieńcu Podolskim ks. Roman Twaróg, biskup senior Diecezji Kijowsko-Żytomierskiej ks. bp Jan Purwiński, dziennikarze z Grodna małżeństwo Iness Todryk-Pisalnik i Andrzej Pisalnik, nauczyciel historii w Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie Waldemar Szełkowski. Nagrodę post mortem przyznano historyczce, slawistce, badaczce dziejów Kresów i losów polskich zesłańców w Rosji Dorze Kacnelson.

Swoje wyróżnienie prezes IPN dr Jarosław Szarek przyznał poecie, prozaikowi, dramaturgowi, krytykowi literackiemu urodzonemu w powiecie podhajeckim - Stanisławowi Srokowskiemu.

Na 2. konkurs o nagrody "Semper Fidelis" wpłynęło 107 zgłoszeń. Honorowy patronat nad tegoroczną edycją przyznania nagród objął Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.

Zgodnie z intencją twórców nagrody ma być ona wyróżnieniem dla osób, instytucji i organizacji społecznych za ich szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu dziedzictwa Kresów Wschodnich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami, których działalność publiczna pozostaje zbieżna z ustawowymi celami IPN.

Prezes IPN Jarosław Szarek wyjaśniając powody, dla których ustanowiono nagrodę "Semper Fidelis", zwrócił uwagę, że Instytut chce w ten sposób docenić to liczne grono osób, instytucji oraz stowarzyszeń, które opiekują się lub dokumentują dziedzictwo Kresów Wschodnich. Sama nazwa "Semper Fidelis" (z łac. zawsze wierny) związana jest m.in. z miastem Lwowem, który w polskiej perspektywie pozostaje wierny Rzeczypospolitej.

Laureatów wyłania Kapituła Nagrody, której pracami kieruje prezes IPN. Wyróżnienie ma charakter honorowy, a laureaci otrzymują pamiątkowe statuetki, dyplomy i plakiety, których autorem jest artysta rzeźbiarz Paweł Pietrusiński.

"Nagroda ma także walor edukacyjny. Pomoże w rozpowszechnianiu wiedzy na temat tego, co Polska straciła po 1945 r. A straciła wiele. Na Kresach pozostały relikwie dawnej Rzeczypospolitej – to źródło naszej tożsamości, tradycji, kultury. Wszyscy, którzy poświęcają się ratowaniu tych pamiątek, przywracaniu i utrwalaniu pamięci o historii tych ziem, zasługują na szczególne uznanie i wdzięczność obecnych i przyszłych pokoleń Polaków" - napisano na stronie IPN.

W 2019 r. zdobywcami pierwszych wyróżnień "Semper Fidelis" zostali: harcmistrz Stefan Adamski, czasopismo "Wołanie z Wołynia", ksiądz Roman Dzwonkowski, żołnierz AK płk Weronika Sebastianowicz oraz Związek Harcerstwa Polskiego na Litwie. Specjalne wyróżnienie otrzymał Wiesław Helak.