Nagrody Polskiego Ośrodka ITI na Międzynarodowy Dzień Teatru 2022

Od kilkudziesięciu już lat, tradycyjnie w Międzynarodowym Dniu Teatru, Polski Ośrodek ITI co roku ogłasza laureatów swoich nagród. W 2022, ze względu na kalendarz, nagrody zostały ogłoszone w przeddzień święta teatru. Doroczne nagrody Polskiego Ośrodka ITI są przyznawane w trzech kategoriach: Nagroda im. Witkacego - przyznawana osobie z zagranicy za propagowanie teatru polskiego na świecie; Nagroda dla twórcy/twórczyni z Polski w uznaniu zasług w dziedzinie propagowania na świecie polskiego teatru oraz Teatralna Książka Roku - nagroda przyznawana przez Sekcję Krytyków Polskiego Ośrodka ITI.

Nagroda im. S.I. Witkiewicza

W tym roku Nagrodę im. S.I. Witkiewicza Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego ITI i Jury w składzie: Lech Sokół (Przewodniczący), Barbara Osterloff, Agnieszka Koecher-Hensel, Jarosław Cymerman, Konrad Szczebiot, jednomyślnie przyznało artyście ukraińskiemu Michajłowi Barbara.

Michajło Barbara, ur. 1971 we Lwowie, znany jako Misko Barbara - pieśniarz, poeta, kompozytor, aktor i tłumacz studia teatralne ukończył we Lwowie; tu założył scenę rockową i aktywnie działał w podziemnym życiu artystycznym walczącym o wyzwolenie Ukrainy spod dominacji rosyjskiej. Można go nazwać bardem ukraińskim, podobnym do Wysockiego, z repertuarem poetyckim, ale w awangardowej oprawie muzycznej. Znał od dziecka język polski, bowiem słuchał namiętnie stacji Polskiego Radia (głównie programu 3) Zafascynowany był osobowością i twórczością S.I. Witkiewicza, tłumaczył jego utwory. W 2001 z Lwowa przeniósł się do Charkowa i dołączył do zespołu Teatru Arabesky, założonego w 1993 przez Svitlanę Oleschko. Przygotowali tu projekt „Witkacy", który zakładał wspólne aktorów ukraińskich z polskimi młodymi reżyserami zrealizowanie sześciu etiud na podstawie przetłumaczonych przez Misko Barbarę dramatów Witkacego. Do współpracy zaprosili młodych reżyserów ze Studium Teatralnego Koło, którzy w latach 2010-2011 w Teatrze Arabesky w Charkowie wspólnie z ukraińskimi artystami przygotowali sześć etiud - inscenizacji na podstawie fragmentów dramatów przetłumaczonych przez M. Barbarę (Kurka wodna, Mątwa, Nadobnisie i koczkodany, Wariat i zakonnica, Matka, Sonata Belzebuba). Dramaty te ukazały się drukiem w Kijowie w tomie pt. Wint czy bridż. This is the question w 2013. W tym tłumaczeniu Matkę wystawiły później teatry w Kijowie i Łucku. Ukraińskie inscenizacje dramatów Witkacego rozbudziły zainteresowanie nie tylko jego twórczością, ale i polską tradycją teatralną. 11 października 2021 Misko Barbara w rozkwicie sił twórczych nagle zmarł na serce.

Nagroda dla twórcy/twórczyni z Polski w uznaniu zasług w dziedzinie propagowania na świecie polskiego teatru

Nagrodę Sekcji Krytyków Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego ITI za 2021 rok - dla osoby pochodzenia polskiego za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu polskiej kultury teatralnej przyznano Helenie Kaut-Hawson, reżyserce i pedagożce teatralnej z Wielkiej Brytanii.

Urodzona we Lwowie, absolwentka wydziału reżyserii PWST w Warszawie (studiowała pod okiem Erwina Axera i Bohdana Korzeniewskiego) oraz Royal Academy of Dramatic Art (RADA) w Londynie. Od lat uznawana za jedną z czołowych reżyserek brytyjskich; pracowała także regularnie w Izraelu w Teatrze Narodowym Habima oraz teatrze Cameri. Pracę artystyczną rozpoczęła jako aktorka w Teatrze Żydowskim w Warszawie za dyrekcji Idy Kamińskiej. Po studiach reżyserskich wyjechała w połowie lat 60. XX wieku do Londynu, gdzie w RADA kontynuowała studia reżyserii, połączone z kursem aktorskim. Po ich ukończeniu podjęła pracę jako asystent reżysera w Royal Court Theatre. W 1968 objęła etat reżysera w RADA, wystawiła tam m. in. Tango S. Mrożka. W 1977 roku Wilfred Harrison, dyrektor Octagon Theatre w Bolton zaproponował jej wystawienie Henryka V Szekspira. Odniesiony sukces sprawił, że stała się rozpoznawalnym twórcą teatralnym. W 1978 Theatre Space Covent Garden w Londynie po raz pierwszy zrealizowała Wijuny Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz (we własnym przekładzie jako Werewolves), stając się propagatorką jej dramaturgii na gruncie anglojęzycznym. W latach 1992-1995 była dyrektorem artystycznym Clwyd Theatr w Walii, gdzie została wyróżniona nagrodą „Peter Brook Open Space Award”. Przez wiele lat kształciła aktorów w RADA i LAMDA (London Academy of Music and Dramatic Art), pracowała także ze studentami Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA) oraz z National Theatre School of Canada. Wśród realizowanych ze studentami dyplomów wystawiła m.in. adaptację Sanatorium pod KlepsydrąBrunona Schulza we własnym przekładzie. Od 1979 roku współpracuje z londyńskim Teatrem Polskim ZASP, działającym w POSK-u, zaproszona tam przez Leopolda Pobóg Kielanowskiego. Realizowała tam wiele tekstów autorów współczesnych, poczynając od sztuki Tamary Karren o Januszu Korczaku – Kim był ten człowiek (współreżyser Jan Binczycki), premiera w październiku 1980. W następnych latach wystawiła adaptację Małej Apokalipsy Tadeusza Konwickiego (1982) i Pieszo Mrożka. W 2004 roku założyła w teatrze POSK-u Scenę Poetycką; w 2012 nastąpiła zmiana jej nazwy na „Scena Polska.UK”. Helena Kaut-Hawson jest opiekunem artystycznym i głównym reżyserem tego jedynego zawodowego teatru polskiego za granicą, mającego na swoim koncie 45 premier.

„Dla Heleny Kaut-Howson kontakt z publicznością i dialog z nią są wyznacznikiem kierunku jej działań. Wierzy, że teatr powinien stawiać pytania, pobudzać do myślenia. Dlatego prezentując polskiej widowni w Londynie najnowszą dramaturgię rodzimą, dostosowuje scenariusze do zainteresowań publiczności emigracyjnej, wydobywa z tekstów to, co jest lub może być ważne dla Polaków osiadłych w Londynie. Kameralne inscenizacje takich sztuk jak Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej czy Trash Story Magdy Fertacz nie tylko przyciągają uwagę widzów, ale też inspirują do dyskusji po spektaklach i wywołują polemiki na temat tożsamości, przynależności kulturowej oraz znaczenia historii i tradycji we współczesności. Teatr Heleny Kaut-Howson jest teatrem konfrontacyjnym, żywym, stawiającym pytania. Bez względu na to, gdzie jest tworzony – czy to w UK, czy w Polsce, czy w różnych innych krajach – reżyserka chce pobudzać publiczność do szukania odpowiedzi na najważniejsze pytania, ale jednocześnie też sprawiać widzom przyjemność w obcowaniu ze sztuką teatru”. (E.U. Stepan, Polka na Wyspach, „Teatr” 2019)

Nagroda Sekcji Krytyków Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego ITI za teatralną książkę roku 2021

Nagrodę przyznano Ewie Bułhak za zbiór esejów Legenda Grzegorzewskiego, wydany przez Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego w Warszawie, zajmujący i wnikliwy opis ożywionych na powrót scen i całych teatralnych sekwencji ze spektakli Jerzego Grzegorzewskiego, przedstawiony w czternastu rozdziałach. Konstelacja spektakli, poddająca refleksji kluczowe dla reżysera rozwiązania sceniczne.