Od 27 sierpnia do 4 września, już po raz trzynasty, Fundacja Shalom organizuje Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Jego ważną częścią od lat są spektakle teatralne o tematyce żydowskiej. Do Warszawy zawitają najlepsi artyści z zagranicy oraz z Polski. W ramach festiwalu, po wakacyjnej przerwie, zobaczymy ponownie spektakle Teatru Żydowskiego z Warszawy.

– Teatr Żydowski w poprzednim sezonie obchodził swoje 65-lecie i od wielu lat zapoznaje polską publiczność z klasyką żydowskiej literatury. Nie możemy zaprzepaścić tej spuścizny i zawieść naszych widzów. Serdecznie dziękujemy Andrzejowi Nejmanowi i Andrzejowi Sewerynowi za okazaną gościnność i serce. W sierpniu ponownie zagramy dla ukochanej publiczności. Bądźcie z nami, zapraszam z całym zespołem! – mówi Gołda Tencer, Dyrektor Festiwalu.

Gościnność przede wszystkim

W tym roku program Festiwalu Warszawa Singera szczególnie bogaty jest w występy gościnne. Również sami organizatorzy korzystać będą z gościnności przyjaznych miejsc i instytucji. Zobaczymy polskie i zagraniczne spektakle dramatyczne, występy kabaretowe oraz czytania performatywne. Rokrocznie większość spektakli odbywała się na scenach Teatru Żydowskiego. W tym roku gros wydarzeń odbędzie się w gościnnych progach pobliskiego Teatru Kwadrat przy ulicy Marszałkowskiej, gdzie będzie mieścić się tymczasowo również kasa, jeden w Teatrze Polskim, a pozostałe tradycyjnie: w Synagodze Nożyków, w rejonie Placu Grzybowskiego, przy ulicach Próżnej oraz Twardej, w Centrum Kultury Jidysz oraz innych miejscach w Warszawie, kojarzonych z kulturą żydowską.

Jedną z głównych atrakcji festiwalu będzie wyjątkowy projekt "The Kishka Monologues" Teatru Yiddishpil z Izraela. Najmłodsza generacja artystów Teatru zabierze widzów w muzyczno-kulinarną podróż po wschodnioeuropejskiej kuchni żydowskiej. Nieprzypadkowo, bo jak wiadomo, jedzenie ma w kulturze jidysz miejsce szczególne. Usłyszymy więc dotyczące doświadczeń kuchennych oryginalne monologi i piosenki w języku hebrajskim i jidysz. Humorystyczne i wzruszające (28 SIERPNIA 2016, niedziela, godz. 16.00, Duża scena Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Trzeciego dnia spektakl "Anne Frank" chorwackiego Miejskiego Teatru Trešnja wprowadzi nas w świat ulicy Prinsegracht w Amsterdamie, przy której, podczas II Wojny Światowej ukrywała się Anna Frank i jej rodzina. - Naszym zamiarem jest opowiedzenie historii Anny w formie jak gdyby teatralnej mszy. Mszy, która – pomimo oczywistości faktów – powinna być na tyle poruszająca i nieprzewidywalna, aby każdego z widzów wciągnąć w świat Anny Frank. I aby każdy z widzów, opuszczając ten świat, poczuł, że nie jest już tą samą osobą, co przedtem – mówi Jakov Sedlar, autor sztuki (29 SIERPNIA 2016, poniedziałek, godz. 18.00, Scena kameralna, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Następną pozycją obowiązkową będzie spektakl „Czarne czereśnie”, zorganizowany przez Staromiejski Dom Kultury. Punktem wyjścia jest historia Libera Tauba, płocczanina żydowskiego pochodzenia. Jego przeżycia są jednak uniwersalne i zrozumiałe nawet dla tych, którzy ledwie otarli się o historię, kulturę i religię żydowską. Ten spektakl pokazuje, że relacja polsko-żydowska to przede wszystkim spotkanie jednego człowieka z drugim (31 SIERPNIA 2016, środa, godz. 19.00, Piwnica Na Wójtowskiej, ul. Zakroczymska 11, wejście od ul. Wójtowskiej).

1 września będziemy mieli okazję zobaczyć, jak wyglądało przesłuchanie byłego Obersturmbannführera SS Adolfa Eichmanna przez kapitana izraelskiej policji Avnera Wernera Lessa. Oczywiście w skróconej wersji, gdyż rozmawiali blisko 275 godzin, a protokół liczy sobie 3564 strony... (1 WRZEŚNIA 2016, czwartek, godz. 17.00, Scena kameralna, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Przedostatniego dnia festiwalu dowiemy się zaś, czy można zmierzyć wartość życia jednego człowieka? Czy można poświecić za jednostkę wiele istnień? Jak daleko można się posunąć w walce o wolność i sprawiedliwość? Do czego zdolny jest człowiek w granicznej sytuacji? Na te pytania postara się odpowiedzieć sztuka "Blizny pamięci. Rzecz o Janie Karskim" poświęcona człowiekowi, który próbował zatrzymać Holokaust. W rolę dojrzałego Karskiego oraz w role rozmówców młodego Karskiego wcieli się Jerzy Zelnik (3 WRZEŚNIA 2016, sobota, godz. 20.00, Scena kameralna, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Jak co roku, gościem festiwalu będzie Teatr NN z Lublina – tym razem ze spektaklem „Ostatni Demon – Powrót” (4 WRZEŚNIA 2016, niedziela, godz. 13.00, Scena kameralna, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Teatr Żydowski z Warszawy wraca do gry

W ramach imprez towarzyszących, jeszcze przed rozpoczęciem festiwalu, dokładnie w trzy miesiące po premierze, która miała miejsce w Dniu Matki, odbędzie się niezwykle wzruszające przedsięwzięcie pt. „Matki“, które na pewno pozostanie na długo w pamięci każdego, kto je obejrzy. To performance, powstały według idei Gołdy Tencer, w reżyserii Pawła Passiniego i tekstu Patrycji Dołowy, poruszający temat utraty i jednocześnie ratunku. Jego bohaterkami są matki – te z obozów zagłady, ratujące swoje niemowlęta przed niechybną śmiercią, oraz te drugie, przygarniające i otaczające opieką poza murami getta. Razem z dorosłymi już, uratowanymi dziećmi wspólnie zastanowimy się, co czuły i o czym myślały, jakie pytania zadawały sobie matki po jednej i drugiej stronie muru. Gośćmi spejcalnymi będą ksiądz Romuald Jakub Weksler – Waszkinel, który po dwunastu latach od wyświęcenia na księdza odkrył, że urodził się w żydowskiej rodzinie. W spektaklu swoje historie opowiedzą także Elżbieta Ficowska i Joanna Sobolewska-Pyz – członkinie stowarzyszenia Dzieci Holokaustu (26 SIERPNIA 2016, piątek, godz. 20.00, Duża Scena Teatru Polskiego ul. Karasia 2).

Kolejna tegoroczna premiera to adaptacja sceniczna powieści Ota Pavla w reżyserii Jana Szurmieja "Śmierć pięknych saren", która opowiada historię wojennej, brutalnej rzeczywistości w typowy dla Czechów sposób: śmiechem przez łzy. Pierwotną idyllę z czasów dzieciństwa i młodości przerywa piekło wojny, głodu, strachu i obozów koncentracyjnych (27 SIERPNIA 2016, sobota, godz. 18.00, Scena kameralna, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

I ostatnia repertuarowa pozycja obowiązkowa – w ramach Festiwalu Warszawa Singera obejrzymy jedno z najlepszych, w opinii widzów oraz ocen recenzentów, przedstawień ubiegłego sezonu teatralnego w reżyserii Anny Smolar, wygrywające nagrody i wyróżnienia na niemal każdym festiwalu, na którym się pojawi – w tym szczeciński Kontrapunkt czy Kaliskie Spotkania Teatralne. Kameralny spektakl "Aktorzy żydowscy" to odważna, podważająca stereotypy sztuka mająca na celu rozliczenie się z niechlubnych osądów wobec Teatru Żydowskiego i teatralnej sceny żydowskiej w ogóle. Zachęca do zadawania pytań: kim są aktorzy żydowscy? (2 WRZEŚNIA 2016, piątek, godz. 18.30, Scena kameralna, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Małe formy

W programie, jak co roku, nie może zabraknąć czytań performatywnych, na które wstęp jest wolny, po potwierdzeniu obecności. Sezon 2015/16 był dla Teatru Żydowskiego rokiem eksperymentalnego projektu "Przepisy domowe", polegającego na próbie uwspółcześnienia teatralnej klasyki żydowskiej, którego pomysłodawcą i kuratorem był Mike Urbaniak. Widzowie festiwalu poznają piąty, ostatni zaprezetowany w ramach cyklu utwór Szolema Alejchema "Wielka Wygrana" w interpretacji Marty Guśniowskiej i reżyserii Tomasza Szczepanka (31 SIERPNIA 2016, środa, godz. 18.30, Centrum Kultury Jidysz, ul. Andersa 15).

Premierowo usłyszymy opowiadania jednego z najbardziej znanych pisarzy izraelskich Etgara Kereta ze zbioru „Siedem dobrych lat”, opowiadającego o siedmiu latach zupełnie nowego doświadczenia w życiu pisarza, jakim stało się bycie ojcem. Doświadczenie to każe autorowi spojrzeć od nowa na siebie, swój kraj, swoją rodzinę oraz własne miejsce w świecie. Reżyseria: Jacek Papis (31 SIERPNIA 2016, środa, godz. 18.00, Scena Pod Bistro, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

W ramach znanego już od wielu lat cyklu „Czytelnia pisarzy żydowskich: Mistrzowie czytają“ usłyszymy utwory klasyka literatury jidysz, Szolema Alejchema, w wykonaniu tuzów polskiej sceny teatralnej – Olgierda Łukaszewicza (2 WRZEŚNIA 2016, piątek, godz. 19.30, Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9) i Janusza Gajosa (4 WRZEŚNIA 2016, niedziela, godz. 17.00, Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9).

Specjalnie na tę edycję festiwalu aktorzy Teatru Żydowskiego przygotują wydarzenia muzyczno-kabaretowe, stanowiące pewność dobrej zabawy: „Poproszę inny globus” (28 SIERPNIA 2016, niedziela, godz. 14.00 Scena kameralna Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138) i „Faszerowane kłopoty” (30 SIERPNIA 2016, wtorek, godz. 18.00), Scena kameralna, Teatr Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Podobnie jak w ostatnich latach, Festiwal zagości nie tylko w Warszawie, ale także w innych miastach, w których żył i tworzył Isaac Bashewis Singer – Biłgoraju (13-14.08.), Leoncinie (21.08.), Radzyminie (26.08.), a także dodatkowo w Górze Kalwarii (02. i 04.09) i Sieradzu (10.09.). Z całością programu można zapoznać się na stronie: http://www.festiwalsingera.pl/program-festiwalu/

Biuro festiwalowe w tym roku wyjątkowo mieścić się będzie w Menora Info Punkt, wejście przez Bistro Charlotte Menora, przy Pl. Grzybowskim 2 (tel. 577250901 oraz 577250902), a kasa w Teatrze Kwadrat. Organizatorem festiwalu jest Fundacja Shalom. Założycielką i dyrektorem Fundacji jest Gołda Tencer – aktorka, reżyserka i dyrektorka Teatru Żydowskiego – Centrum Kultury Jidysz w Warszawie.