Już dwunasty raz z rzędu, jak co roku w ostatnim tygodniu sierpnia, Warszawą zawładnie Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Oprócz wydarzeń muzycznych, z którymi głównie kojarzony jest festiwal, ważną część stanowić będą spektakle teatralne
Głowa pełna ptaków, fot. Edward Kaprov (mat. pras. Festiwalu Singera 2015) / Media / Edward Kaprov

Festiwal i towarzyszące mu imprezy to prawdziwa gratka dla melomanów i teatromanów oraz wielbicieli kultury żydowskiej. Od 22 do 30 sierpnia 2015 r. będą odbywać się spektakle dramatyczne, recidramy, monodramy oraz czytania performatywne. Do Warszawy zawitają artyści z zagranicy oraz wiele teatrów z Polski. Dzięki bogatemu programowi Warszawa ponownie stanie się tyglem kultur.

Dokładne informacje o wszystkich wydarzeniach znajdują się na oficjalnej stronie festiwalu: http://www.festiwalsingera.pl/ oraz w programie festiwalu. Informacje są również dostępne na festiwalowym fanpage'u: http://www.facebook.com/FestiwalSingera. Na dużą część imprez obowiązują bezpłatne wejściówki, które od 3 sierpnia br. można odbierać wraz z programem w biurze festiwalowym budynku Teatru Żydowskiego (Plac Grzybowski 12/16). Bilety na część odpłatną są już do kupienia na www.teatr-zydowski.art.pl i na stronie www.eventim.pl, a od 3 sierpnia będą do kupienia w kasie Teatru Żydowskiego (tel. 22 8505656). Ze szczegółowym programem festiwalu można zapoznać się na oficjalnej stronie festiwalu.

Goście, goście...

Krolestwo wszechwanny, fot. Robert Gajda (mat. pras. Festiwalu Singera 2015) / Media / Robert Gajda

Jedną z głównych atrakcji festiwalu będzie izraelski spektakl w reżyserii Mottiego Awerbucha pt. „Głowa pełna ptaków” (24.08 g. 19.00), z oprawą muzyczną Tiery'ego Viddera. To dziejąca się współcześnie, tragikomiczna historia, której korzenie sięgają Holokaustu. Główne role brawurowo gra dwójka niemłodych już artystów – Anabella oraz Uri Kovalski. Blume jest bezdomną ubraną w suknię ślubną. Henoch ulicznym handlarzem. Spotykają się na promenadzie w Tel Awiwie. On proponuje jej małżeństwo. Czy uda im się pokonać swoje lęki z przeszłości i być razem?

Dzień wcześniej w monodramie w reżyserii Julii Mark, Sebastian Ryś spróbuje odpowiedzieć na pytanie, kim był Jan Karski, bądź raczej – kim byłby Jan Karski, gdyby mu się udało. Świat dramatu „Zupa rybna w Odessie” (23.08 g. 14.00) to świat, w którym blizny Karskiego naprawdę zasługują na miano blizn wolności. Monodram został zaproszony na festiwal w ramach obchodów Roku Jana Karskiego.

Teatr NN z Lublina od wielu lat regularnie gości na warszawskim Festiwalu Kultury Żydowskiej, gdzie prezentuje na scenie adaptacje opowiadań I. B. Singera. Ich wspólną cechą jest prostota formy i minimalizm: brak scenografii, rekwizytów, oszczędna gra świateł. Tym razem zobaczymy premierę spektaklu „Trzy opowiadania i muzyka” (22.08 g. 13.30), w którym w towarzystwie trzech muzyków wystąpi Witold Dąbrowski.

„Zwierzenia bezrobotnego aktora, czyli scenariusz na jednego aktora, najlepiej bezrobotnego” (28.08 g. 19.30) to autorski monolog, w którym Marcin Zarzeczny opisuje swoje doświadczenia związane z poszukiwaniem pracy. Sceny z życia bezrobotnego artysty są na tyle uniwersalne, że każdy człowiek bez pracy może zobaczyć w nich obraz samego siebie. O sprawach ważnych i trudnych mówi się tu w sposób lekki i żartobliwy, bez użalania się nad własnym losem.

Psyche, fot. Marcin Wziontek (mat. pras. Festiwalu Singera 2015) / Media

Jako imprezy towarzyszące festiwalowi zobaczymy również znany już publiczności festiwalowej monodram „Josela Rakowera rozmowa z Bogiem” (28.08 g. 19.30) Zvi Kolitza w interpretacji Sławomira Hollanda z muzyką Michała Górczyńskiego na żywo, a także nową recidramę „Mam na imię Psyche” (29.08 g. 19.00) w wykonaniu Anny Marii Grabińskiej. W zamkniętym zakładzie dla obłąkanych poznajemy historie trzech kobiet – różniących się między sobą wiekiem, wyznaniem, przekonaniami. Ich indywidualne doświadczenia – a może doświadczenie wydarzające się w tylko w jednym ciele i jednym, chorym umyśle kobiety – w namacalny i momentami okrutny sposób uświadamiają, że choroba jest siłą ponadkulturową i ponadwyznaniową.

Ostatniego dnia festiwalu wybierzemy się w podróż słowno-dźwiękową „Cudzoziemski Ptak” (30.08 g. 16.00) w adaptacji i wykonaniu Anny Rozenfeld, Doroty Liliental i Raphaela Rogińskiego. Program poświęcony jest twórczości Icchoka Lejbusza Pereca – wybitnego pisarza języka jidysz, w celu uczczenia jego setnej rocznicy śmierci. Ptaki występujące w jego opowiadaniach jawią się jako symbole wzniosłości, odrodzenia i wolności i jako alegoryczne wyobrażenie żydowskiej duszy i jej tęsknot.

Po warszawsku

W ramach imprez towarzyszących Teatr Żydowski z Warszawy tradycyjnie zaprezentuje wszystkie zeszłoroczne premiery, a także zapowiedź premiery nadchodzącego sezonu 2015/2016. Już na dwa dni przed oficjalnym rozpoczęciem festiwalu będziemy mogli zobaczyć spektakl „Dybuk” (20.08 g. 19.00, a także 21.08 g. 19.00, 31.08 g. 19.00, 01.09 g. 19.00) w reżyserii Mai Kleczewskiej. Spektakl „Dybuk” oparty jest na należącym do klasyki dramatu żydowskiego tekście Szymona An-skiego. Ta ludowa legenda opowiada o zmarłym uczniu jesziwy, którego dusza wciela się w ciało ukochanej. Dramat An-skiego został tu poszerzony o historie mieszkańców getta, a także ofiar i ocalałych z Holokaustu. Twórcy niemal dosłownie przywracają ich do życia, czynią widzialnymi, konfrontują współczesność z tymi, którzy odeszli, a na trwałe „przylgnęli” do nas – żyjących. „Dybuk” to jedna z najczęściej komentowanych premier minionego sezonu!

Pierwszego dnia Festiwalu Singera organizatorzy wraz z Cafe Kulturalna oraz barStudio zapraszają na spektakl w reżyserii Anny Smolar „Aktorzy żydowscy” (22.08 g. 12.00). To przedstawienie próbujące sportretować grupę o niejasnym statusie, w której zarówno słowo „aktorzy”, jak i „żydowscy” może być kwestionowane. Sześcioro aktorów prowadzi opowieści oparte na własnych życiorysach, doświadczeniach i wahaniach. Żaden z nich nie może jednak zagwarantować, że mówi tylko prawdę. Sztuka ta została ogłoszona przez kilku krytyków jednym z najciekawszych wydarzeń teatralnych sezonu! Po raz drugi w czasie festiwalu sztuka ta zostanie zaprezentowana na Małej Scenie Teatru Żydowskiego (27.08 g. 17.00).

Kolejnym spektaklem, który będziemy mogli zobaczyć jest „Ruchele wychodzi za mąż” (22.08 g. 19.30) w reżyserii Jacka Papisa. Autorką tekstu jest jedna z najgłośniejszych izraelskich pisarek, mająca również polskie korzenie – Savyon Liebrecht. Sztuka opowiada nam uniwersalną historię o pamięci i przebaczeniu. Tytułowa bohaterka dramatu po latach samotności znajduje wreszcie mężczyznę swojego życia i ma zamiar wyjść za niego za mąż, gdy niespodziewanie na drodze do jej szczęścia staje tajemnica z odległej przeszłości.

Specjalnie na festiwal reżyser Paweł Paszta przygotował nieco zmienioną wersję przedstawienia „Królestwo Wszechwanny” (23.08 g. 16.00), spektaklu na bazie tekstów Hanocha Levina. Jest to sztuka o miłości i wojnie – dwóch nieuniknionych i zarazem podstawowych elementach życia. Akcja skupia się wokół wanny, a woda z niej używana służy zarówno do mycia, jak i do wojowania. W historii tej obowiązuje poetyka karnawału, w której cały porządek świata zostaje odwrócony.

Będziemy mieli także okazję zobaczyć jedną z ostatnich premier Wojtka Klemma pt. „Rodziny, których nie ma, czyli Anonimowi Żydzi Polscy” (23.08 g. 19.30). Dramat ten to historia trojga młodych ludzi, którzy na wieść, że są Żydami, próbują na nowo zbudować swoją tożsamość. Lecz póki co - wypowiadane podczas sesji terapeutycznych zdanie „Jestem Żydem” przepełnia ich lękiem.

Przedpremierowo zobaczymy również „One same” (26.08 g. 17.00) – spektakl w reżyserii Karoliny Kirsz o kobietach żydowskiego pochodzenia, które odważyły się wyjść poza schemat: Helenie Rubinstein, Irenie Krzywickiej, księżnej Stephenie von Hohenlohe, Annie Held i Sophie Tucker. Premiera w Teatrze Żydowskim zaplanowana jest na 4 listopada.
29 sierpnia o godzinie 18.00 odbędzie się wieczór pamięci Szymona Szurmieja, a podczas niego spektakl muzyczny „Baby, ach te baby....”. W ten sposób Fundacja Shalom chce upamiętnić nazwisko wieloletniego Dyrektora Teatru Żydowskiego i Centrum Kultury Jidysz.

Performatywnie

Jak zwykle, na Festiwalu nie może zabraknąć czytań performatywnych. W tym roku główną atrakcją będzie „Kot Rabina” w reżyserii Jacka Papisa, tekst na podstawie komiksu Joanna Sfara, przedstawiony w trzech częściach: I „Bar Micwa” (24.08 g. 17.00), II Malka Lwi Król (26.08 g. 21.30), III Afrykańska Jerozolima (30.08 g. 13.00). Arcyżydowski kot zaczyna mówić, wprawiając wszystkich w osłupienie i poddając w wątpliwość niezachwiane dotąd pewniki. Na dodatek zakochuje się bez pamięci w swojej pani i by stać się jej godnym, domaga się obrzezania i Bar Micwy. Kolejne perypetie gadającego kota ukazane będą w odcinkach.

„Pięć kilo cukru” (26.08 g. 20.00) to kolejna propozycja tekstu izraelskiego autora – tym razem Gura Korena. Sztuka opowiada historię współczesnego reżysera izraelskiego, którego odwiedza duch jego dziadka i prosi o interwencję w ważnej dla siebie sprawie. Czytanie reżyseruje Paweł Paszta.

Inną ciekawą pozycją jest czytanie performatywne sztuki Davida Gow’a „Glany na glanc” (24.08 g. 18.00) w reżyserii Krzysztofa Rzączyńskiego. Sztuka powstała w 1998 roku i jest reakcją na falę zbrodni na tle rasowym w Toronto. W 2006 roku miała swoją premierę filmową pt. "Steel Toes”. Tekst opowiada o starciu światopoglądów liberalnego adwokata, Żyda, który broni z urzędu młodego skinheada, aresztowanego za śmiertelne pobicie Hindusa.

Krzysztof Popiołek przygotował na festiwal czytanie sztuki pt. „Sonia Muszkat” (25.08 g. 18.00) na podstawie tekstu wspomnianej już Savyon Liebrecht, „specjalistki” od podejmowania tematyki konfrontacji z przeszłością. Bogata żydowska rodzina, ukrywa się w piwnicy na terenie własnej posiadłości. Na zewnątrz szaleje wojna, a oni próbują przetrwać w trudnych warunkach. W ich domu pojawia się tajemnicza dziewczyna, w której zakochuje się jeden z bohaterów – Albert. Gdy dziewczyna zachodzi w ciążę, dowiadują się, że żyją w związku kazirodczym.

Usłyszymy również czytanie performatywne sztuki Anat Gov, w reżyserii Iwony Siekierzyńskiej, pt. „Boże mój” (27.08 g. 16.00). Przedstawienie opowiada o spotkaniu psychoterapeutki Elli z jej pacjentem – tajemniczym panem „B.”, który przedstawia się jako Bóg. Jest zmęczony, załamany i postanawia poddać się terapii. Terapeutka ma niecałą godzinę na to, żeby mu pomóc i tym samym uratować cały świat.

Ostatnią podczas tej edycji Festiwalu Singera pozycją będą oparte na faktach „Ogrody Frau Hess” (30.08 g. 18.30) w reżyserii Karoliny Kirsz. Akcja dzieje się w 1944 roku w hitlerowskich Niemczech. Profesor botaniki zostaje odesłany z obozu koncentracyjnego do pracy w charakterze ogrodnika, do posiadłości żony zastępcy Führera. Bohaterzy, pomimo nieprzekraczalnych różnic i okrucieństwa wojny, ulegają wzajemnej fascynacji i pożądaniu.

XII edycja Festiwalu Singera odbędzie się między 22 a 30 sierpnia w Warszawie w rejonie Placu Grzybowskiego i ulicy Próżnej, w Austriackim Forum Kultury, na Placu Defilad oraz na Pradze. Poza głównymi atrakcjami teatralnymi i muzycznymi, planowanych jest ponad sto wydarzeń kulturalnych – warsztatów, spotkań literackich, pokazów filmowych, wystaw, wykładów i innych atrakcji. Podobnie jak w zeszłym roku, wydarzenia festiwalowe odbędą się nie tylko w Warszawie, ale także w innych miastach, w których żył i tworzył Isaac Bashewis Singer – Leoncinie, Radzyminie oraz Biłgoraju, a także Nowym Jorku, do którego pisarz wyemigrował w 1935 roku, i w którym mieszkał najdłużej. Organizatorem festiwalu jest Fundacja Shalom. Założycielką fundacji i dyrektorem generalnym jest Gołda Tencer – aktorka, reżyser, dyrektor Teatru Żydowskiego – Centrum Kultury Jidysz w Warszawie.

XII edycja Festiwalu Singera | 22-30 sierpnia 2015

Szczegóły programu na stronie www.festiwalsingera.pl oraz na Facebooku>>>