Wybitny malarz, naukowiec, wynalazca, pisarz, ale też mistrz efektów specjalnych i odpowiednik dzisiejszych doradców głów państw. Autor znanych na całym świecie dzieł, prototyp człowieka renesansu, czyli Leonardo da Vinci. W tym roku obchodzimy 500-lecie jego śmierci. Rocznicę upamiętniają niezwykle monety poświęcone Leonardowi.
Salvator Mundi Leonarda da Vinci na monecie / Media

Kochanka księcia Mediolanu z gronostajem

„Dama z gronostajem” (błędnie zwana „Damą z łasiczką”) to najcenniejszy obraz w polskich zbiorach, a zarazem jedyny spod pędzla Leonarda da Vinci. Jego wartość potwierdza kwota 300 milionów euro, na jaką ubezpieczono go przed wypożyczeniem do muzeów Madrytu, Berlina i Londynu w 2011 roku. Do stworzenia obrazu da Vinci zastosował, obok tempery, nowatorską technikę olejną. Niezwykle dobrze zachował się do naszych czasów, jedynym poważnym uszkodzeniem jest pęknięcie drewna w lewym górnym narożniku. Portret przedstawia Cecilię Gallerani, kochankę księcia Mediolanu Ludovica Sforzy, która słynęła z urody, talentu poetyckiego i starannego wykształcenia. Sposób jej ukazania stanowił niezwykłą w swoich czasach innowację - oświetlona pojedynczym źródłem światła Cecilia wyłania się z mroku, spoglądając nie przed siebie lecz w bok, jak gdyby coś przykuło jej uwagę. Da Vinci ukrył w portrecie wskazówki dotyczące statusu dziewczyny oraz jej związku z monarchą: skromny strój podkreśla jej pochodzenie z nieznaczącego rodu, trzymany w objęciach gronostaj zakrywa brzemienne łono (wkrótce urodziła Ludovicowi syna).

Na rewersie dwuuncjowe srebrnej monecie widnieje reprodukcja obrazu. Na awersie znajduje się godło emitenta – Republiki Fidżi. Limitacja monety, wybitej w najwyższej jakości menniczej to zaledwie 1000 sztuk.

Najdroższy obraz świata

„Salvator Mundi”, czyli „Zbawiciel Świata” to ostatni obraz Leonarda, który pozostaje w prywatnych rękach i najdroższy obraz na świecie. W 1958 roku sprzedano go za 45 funtów, ponieważ uważano, że to kopia kopii działa słynnego Włocha. Po pracach konserwacyjnych, dzięki którym zdjęto domalowane warstwy i fragmenty, uznano, że jest to jednak obraz Leonarda. Z odsieczą przyszła współczesna technika, pozwalająca prześwietlić niczym rentgen wszystkie warstwy farby na obrazie. Badacze uznali, że dotarli do szkiców i poprawek kompozycyjnych mistrza renesansu. W 2017 znów został wystawiony na aukcję i sprzedany za 450 milionów dolarów jednemu z saudyjskich książąt. Od tamtej pory obraz nie został pokazany szerszej publiczności.

Na obrazie widzimy zastosowaną przez Leonarda technikę sfumatto, polegająca na operowaniu światłem i cieniem. Salvator Mundi na ogół przedstawiany był z inkrustowanym jabłkiem królewskim, ale Leonardo odszedł od tej tradycji pokazując jabłko jako kryształowy glob.

Obraz „Salvator Mundi” możemy podziwiać na zestawie składającym się z 6 srebrnych monet, tworzących majstersztyk sztuki menniczej o rozmiarze 80,2 x 120,3 mm. Idealne połączenie wszystkich monet, uzyskano dzięki rzadkiej i niezwykle pracochłonnej technologii pokrycia drukiem – mówi Adam Zieliński, Prezes Zarządu Skarbnicy Narodowej.
Na awersach monet widnieje popiersie królowej Elżbiety II. Światowa limitacja tych niezwykłych numizmatów wynosi zaledwie 450 zestawów.

Mona Lisa Leonarda da Vinci na monecie / Media

Najbardziej zagadkowy uśmiech w złocie

Leonardo uważał, że malarstwo jest ukoronowaniem sztuk, gdyż pozwala przekazywać bogactwa świata. Twierdził też, że powinno się malować zarazem człowieka i jego wnętrze duchowe. Znakiem rozpoznawczym postaci w jego malarstwie stał się lekki, ledwo zaznaczony uśmiech. „Mona Lisa” łączy wszystkie wymienione elementy. Najsłynniejszy obraz Leonarda najprawdopodobniej przedstawia żonę florenckiego patrycjusza, jej wizerunek uderza finezją i subtelnością.

Te niuanse są doskonale oddane są na złotej monecie wybitej przez Mennicę Francuską – mówi Adam Zieliński - na awersie przedstawiono Giocondę, a na rewersie francuskie muzea: D’Orsay, Luwr, hotel Salé (Muzeum Picassa), hotel Biron (Muzeum Rodina) oraz Centrum Pompidou.

Emisja o wadze ¼ uncji została wybita w czystym złocie próby 999/1000, w najwyższej jakości menniczej. Nominał monety to 50 euro.

Dama z gronostajem Leonarda da Vinci na monecie / Media

Człowiek witruwiański

Leonardo zajmował się anatomią, badaniem proporcji ludzkiego ciała i matematycznych stosunków między jego częściami. Przeprowadzał zabronione wówczas sekcje zwłok, ale musiał ich zaprzestać na żądanie papieża. Był uważnym uczniem Witruwiusza, architekta i inżyniera ze starożytnego Rzymu. Efektem tych prac jest szkic „Człowiek witruwiański”, przedstawiający figurę nagiego mężczyzny w dwóch nałożonych na siebie pozycjach, wpisaną w kwadrat i okrąg. W ten sposób pokazał, że wysokość dorosłego człowieka jest w przybliżeniu równa szerokości jego rozstawionych ramion.

Homo Quadratus jest przedstawiony na rewersie pięciodolarówki wybitej w czystym złocie próby 999/1000. Na awersie ukazano wizerunek królowej Elżbiety II. Światowa limitacja emisji to jedynie 700 egzemplarzy.

Skarbnica Narodowa jest wiodącym dystrybutorem monet i medali okolicznościowych w Polsce, przedstawicielem norweskiej Samlerhuset Group - jednej z największych firm w branży numizmatycznej operującej w 14 krajach Europy. Samlerhuset jest właścicielem targów numizmatycznych World Money Fair w Berlinie oraz Mennicy Norweskiej, która wybija medal Pokojowej Nagrody Nobla. Powstała w 2005 roku, Skarbnica Narodowa we współpracy z mennicami przygotowuje własne i oryginalne serie numizmatów, jest także oficjalnym dystrybutorem m.in.: Francuskiej Mennicy Państwowej, Mennicy Norweskiej, Kanadyjskiej Mennicy Królewskiej, Mennicy Królestwa Hiszpanii, Ludowego Banku Chin, Mennicy Austriackiej, Mennicy Fińskiej, Mennicy Południowoafrykańskiej, Brytyjskiej Mennicy Królewskiej i innych,. Firma wspiera uczciwy handel i ochronę środowiska w ramach inicjatywy Fairmined Gold.