Z roku na rok rośnie liczba filmów i seriali udostępnianych w sieci z poszanowaniem praw autorskich. Bycie legalnym nie jest trudne i wbrew pozorom nie wymaga znaczących wydatków, bo duża część oferty dostępna jest całkowicie nieodpłatnie.

Zasadniczo funkcjonowanie internetowych serwisów z filmami na żądanie (VOD) opiera się na trzech modelach działania:

Darmowym, w ramach którego odbiorca ma dostęp do określonych tytułów udostępnionych nieodpłatnie. Nadawca czerpie zysk wyłącznie z reklam wyświetlonych przed seansem, bądź też po prostu funkcjonuje dzięki wsparciu odpowiednich instytucji państwowych.

Płatnym. Ceny za obejrzenie pojedynczego filmu wahają się od kilku do kilkunastu złotych. W zamian za to otrzymujemy nowsze, premierowe tytuły.

Abonamentowym. W ramach jednorazowej opłaty mamy dostęp do określonego zestawu treści. Oferta ta jest na bieżąco aktualizowana dając dostęp do największej liczby internetowych nowości.

Wiele serwisów stara się łączyć powyższe formy, oferując część rzeczy nieodpłatnie, a nowsze, bardziej popularne tytuły dostarczając za opłatą. Samo uiszczanie opłat możliwe jest natomiast na kilka sposobów: za pomocą elektronicznego przelewu z konta bankowego, z użyciem karty kredytowej lub poprzez sms. Ta ostatnia opcja jest droższa, gdyż dochodzą w niej opłaty na rzecz operatora telefonii komórkowej.

W pierwszym z powyższych modeli wpisują się dziś:

Ninateka.pl - internetowa biblioteka Narodowego Instytutu Audiowizualnego. Znajdują się w niej filmy fabularne, dokumentalne, reportaże, animacjie, filmy eksperymentalne, spektakle teatralne i operowe, koncerty oraz relacje dokumentujące życie kulturalne i społeczne.

Filmpolski.pl - internetowa baza danych o polskich produkcjach filmowych i telewizyjnych oraz ich twórcach. W dziale „Filmoteka” serwis udostępnia bezpłatnie prawie 150 etiud zrealizowanych w Szkole Filmowej na przestrzeni 65 lat jej istnienia. Są filmy takich twórców jak Andrzej Wajda, Roman Polański, Krzysztof Zanussi, Krzysztof Kieślowski, Agnieszka Osiecka, Janusz Majewski, Jerzy Skolimowski, Andrzej Barański, Filip Bajon i wielu innych. Zasób „Filmoteki” jest stale uzupełniany.

Adapter.org.pl - skierowany do osób niepełnosprawnych. Prezentuje polskie produkcje opatrzone napisami dla niesłyszących i audiodeskrypcją dla osób niewidomych i niedowidzących.

Vod.tvp.pl - serwis udostępnia prawie wszystkie bieżące produkcje Telewizji Polskiej: seriale, filmy fabularne i dokumentalne, programy rozrywkowe, kabarety, serwisy informacyjne, reportaże, audycje cykliczne i magazyny, a także transmisje z najważniejszych wydarzeń sportowych.

Filmoteka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (www.artmuseum.pl/filmoteka) – projekt cyfryzacji oraz udostępniania wybitnych filmów tworzonych przez artystów polskich, z pola sztuk wizualnych w XX wieku i na początku XXI wieku.

Do tego dochodzą wirtualne kina na YouTube'ie działające w oparciu o licencjonowany repertuar:

Sala Kinowa- jeden z pierwszych w Polsce legalnych i darmowych kanałów filmowych w serwisie YouTube. Filmy dostępne są z polskimi napisami lub lektorem. Baza liczy ponad 100 tytułów.

Studio Filmowe TOR – kanał oferuje zrekonstruowane cyfrowo filmy z klasyki polskiego kina, materiały „making-of” z planów zdjęciowych, najlepsze sceny polskiego kina i filmy archiwalne w pełnej wersji.

I LOVE VOD - Kanał firmy Kino Świat - jednego z wiodących dystrybutorów filmowych w Polsce. W ofercie będzie można zobaczyć bezpłatnie nieco starsze, ale wciąż żyjące w sercach widzów tytuły z obszernego katalogu dystrybutora m.in. kolekcję dzieł Woody'ego Allena.

Studio Miniatur Filmowych - Kanał zawiera pełne wersje odcinków wielu serii znanych programów dla dzieci, kultowych dobranocek, arcydzieł Polskiej Szkoły Animacji i takie gwiazdy jak Koziołek Matołek, Pomysłowy Dobromir czy Kasztanek.

Disney Channel Polska - oficjalny polski kanał Disney’a na YouTube zawiera nie tylko najnowsze produkcje, takie jak „Violetta 2”, „Cloud 9” czy „Jessie”. Znajdziemy tam również starych przyjaciół Disney’a z Myszką Miki na czele i serial polskiej produksji „Do dzwonka”.

W modelu mieszanym i płatnym funkcjonuje większość klasycznych serwisów VOD:

VoD.pl – najpopularniejszy polski serwis VOD zapewniający dostęp do bazy ponad kilkunastu tysięcy legalnych materiałów, w tym polskich i zagranicznych premier filmowych, popularnych seriali (w tym przedpremierowych odcinków), filmów i bajek dla dzieci, programów telewizyjnych i dokumentów, umożliwiając użytkownikom oglądanie ich o dowolnej porze dnia i nocy i w dowolnym miejscu. Część treści dostępna jest nieodpłatnie.

Cineman.pl - kino internetowe z ofertą ponad 1000 filmów dostępnych online, w trybie „na żądanie”. Najlepsze tytuły użytkownicy mogą obejrzeć w jakości HD. Baza filmów jest co miesiąc wzbogacana o kilkanaście nowości, część z nich to premiery, które nie trafiły do polskich kin. Część treści dostępna jest nieodpłatnie.

StrefaVOD.pl - Katalog kilkuset głośnych tytułów, zarówno najnowszych hitów, jak i uznanej klasyki. Część treści dostępna jest nieodpłatnie.

Player.pl - serwis VOD oferujący dostęp do największej biblioteki seriali, show i programów znanych z kanałów TVN. To także możliwość przedpremierowego oglądania wybranych produkcji antenowych oraz pozycji produkowanych wyłącznie dla serwisu, w tym także w technologii VR360. Część treści dostępna jest nieodpłatnie.

Chili.tv - serwis działający jako strona internetowa, a zarazem aplikacja, umożliwiający wypożyczenie oraz zakup filmów i seriali (w opcji download). W związku z działaniem w różnych krajach UE posiada bogatą ofertę tytułów zagranicznych niewystępujących w innych serwisach polskojęzycznych.

OutFilm.pl – portal społecznościowy, dzięki któremu można oglądać filmy (z całego świata) o tematyce LGBT ((ang. Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender – skrót odnoszący się do lesbijek, gejów, osób biseksualnych i transpłciowych) ), komentować je, oceniać i rozmawiać o nich z innymi użytkownikami. Oferuje znane produkcje z wątkami gejowskimi, lesbijskimi i transowymi, jak również kino niszowe i artystyczne.

Telewizja Tu i Tam - serwis sieci Orange zawierający kanały tv online, bogatą bibliotekę filmów na życzenie (VoD) oraz popularne materiały ze świata muzyki i sportu. Możliwy dostęp abonamentowy, a także wypożyczenie pojedynczych tytułów. http://www.orange.pl/telewizja-tu-i-tam

DOC ALLIANCE FILMS - platforma internetowa przeznaczona do dystrybucji filmów dokumentalnych i eksperymentalnych, stworzona przez stowarzyszenie, które powstało jako owoc współpracy pięciu kluczowych europejskich festiwali filmów dokumentalnych – duńskiego CPH:DOX Copenhagen, niemieckiego DOK Leipzig, czeskiego MFDF Jihlava, polskiego Doc Against Gravity oraz szwajcarskiego VISIONS DU REEL Nyon. Polskim partnerem jest również Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. www.docalliancefilms.com

Ipla.tv – powiązany z grupą Polsat serwis oferuje filmy pełnometrażowe, transmisje na żywo i największą w Polsce bazę treści telewizyjnych ze stacji (m.in.): Polsat, TVP1, TVP2, TV4, TV Puls, Polsat News, TV Biznes, Cartoon Network, MTV, Polsat Play, 4FunTV, Polsat Sport. Obok opłat za pojedyncze treści oferuje także zakup abonamentu.

Usługę w systemie abonamentowym oferują internautom najczęściej stacje telewizyjne lub dostawcy telewizji kablowej i satelitarnej:

Netflix.pl - działający na całym świecie serwis streamingowy oferujący dostęp do filmów oraz seriali. W abonamencie platforma udostępnia bardzo bogatą bazę filmów i kultowych seriali w wysokiej jakości. Wymaga rejestracji z użyciem karty kredytowej. Pierwsze 30 dni korzystania z serwisu jest darmowe.

Filmboxlive.com - w ramach miesięcznego abonamentu serwis umożliwia oglądanie na żywo kanałów telewizyjnych i oferuje natychmiastowy dostęp to materiałów VoD.

Playpuls.pl - platforma wideo na żądanie w modelu Catch up TV. Dzięki tej usłudze użytkownicy mają czasowy lub nieograniczony dostęp do biblioteki seriali, animacji, dokumentów i programów emitowanych na antenie stacji TV Puls oraz PULS 2. Okres udostępnienia materiału w usłudze zależy od czasu licencji i trwa od 48 h do 30 dni lub jest nielimitowany.

nc+go - usługa internetowa dostępna w ramach abonamentu telewizji nc+ oferująca dostęp do bezpłatnych kolekcji filmów i programów takich, jak: CANAL+ VOD, Ale kino+, Kino Polska, Filmbox, MiniMini+, Nickelodeon, a także telewizji na żywo.

HBO GO – serwis stacji HBO oferujący dostęp do jej produkcji filmowych i telewizyjnych. Poza abonamentem (dostępnym jedynie dla opłacających telewizję HBO) oferuje nieodpłatny dostęp do pierwszych odcinków wszystkich seriali wyprodukowanych przez stację.

Rafał Pawłowski, Fundacja Legalna Kultura